BM 2020 İnsani Gelişim Endeksi yayınlandı.Türkiye 189 ülke arasında 54.sırada yer alıyor. BM kalkınma Programı’nca (UNDP), 2019 yılı verileri dikkate alınarak hazırlanan Gelişme Endeksi, 3 konuda gelişmenin uzun süre izlenmesi sonucu oluşturuluyor.
Bunlar:
1.Uzun ve sağlıklı yaşam.
2.Bilgiye erişim ve
3.Kabul edilebilir bir yaşam standardı.
Endeksin birincisi 0,950’lik değerle Norveç, sonuncusu ise Nijer.Türkiye bir önceki yıla göre yüzde 40,7’lik bir artışla 0,820’ye ulaştı. 1990–2019 arasında yaşam süresi 13,4 yıl artarak ortalama 77,7’ye çıktı. Uzun bir süre…Önce öğrencilerimle Yeşilyurt mezarlığında, mezar taşlarını kaydedip inceliyerek, yaptığımız analizde ortalamanın 40 – 45’lere kadar düştüğünü görmüştük.
Bugün bu rakam 77.7 Maşallah…Bununla birlikte, yaş gruplarına göre, genç yaş grubunun çoğunluğu teşkil ettiği genç bir nüfus yapımız var diyorduk, ama kısa bir süre sonra bunu zor telaffuz edeceğiz.Yaşam ortalamamızla birlikte ülkemizin yaş ortalamasındaki ağırlık da orta yaşa doğru kayıyor.
EĞİTİM VE GELİR DURUMU
Ülkemizde eğitimde de çok büyük gelişmeler yaşanıyor.Ege Üniversitesi kurulduğunda Türkiye’de bir elin parmakları kadar üniversite varken (Ege 6’ncı), bugün hemen her ilde en az bir üniversitemiz mevcut. ( Bugün 130’u Devlet, 76’sı Vakıf olmak üzere toplam 206 üniversitemiz var) Daha da güzeli, üniversitelerimiz bilimsel gelişmede dünya üniversiteleriyle yarışıyor. Buluşlarda, araştırmalarda Türk Bilim insanının imzasını görmek gurur veriyor.
Endekse göre öğretim süresi, bir önceki yıla göre, 3.6 artarak 8.1’e, beklenen öğretim süresi ise 16.6’ya ulaştı. Gayrısafi Milli Hasıla 27 bin 701 dolara sıçradı. Yaşam standardı olağanüstü dönemler dışında normal seyrediyor sayılır. Kabul edilebilir Yaşam Standardı konusunda da yorumu uzmanlara bırakmak, hata riskini de ortadan kaldıracaktır sanırım.
YAŞ ORTALAMASI YÜKSELİYOR AMA…
Bilimde ve sağlıkta gelişme , insanların beslenmelerine daha çok önem veriyor olması, tedavideki gelişmeler, sağlıklı ortamlarda yaşama, bebek ölümlerinin azalması; hayatta kalma ve daha uzun yaşama şansını artırıyor. Bu noktada tartışılan konu daha kaliteli mi, yoksa daha uzun yaşamak mı önemli?
MEZAR TAŞIMA ‘’DOĞMADAN ÖLDÜ ‘’ YAZIN
Hani bir Bektaşi fıkrası vardır.Konunun burasında, bu fıkra tam da bunu anlatıyor.
Bir bekdaşi düşmüş yollara köy köy, ksaba kasaba dolaşıyor. Bir köyü terkederken, mezarlığa geldiğinde şöyle bir bakar mezar taşlarına, acaba tanıdık var mı diye. Hiçbirisinde doğum – ölüm tarihleri yok. Hepinde de ‘’3 ay yaşadı, 5 ay yaşadı, 1 sene yaşadı’’ gibi yazılar var. Önce, burası bebek mezarlığı galiba, diye geçirir içinden. Sonra, bakar ki mezarların hepsi de büyük; merak edip sorar oradakilere;
‘’Yahu kardeşim, ben burayı bebek mezarlığı sandım, ama baktım ki mezarların hepsi de büyük. Bir anlam veremedim !’’
Köylüler bektaşinin merakını giderir.’’Yok, burası normal bir mezarlık, ama bizde adettir. Ölmeden önce herkes söyler,’ Ben ömrümde şöyle gönlümce 3 gün yaşadım, bir ay yaşadım diye; biz de mezar taşına onu yazarız.’’
Uygulama çok hoşuna gider.Bu defa bekdaşi döner köylüye, ‘’O zaman benim de vasiyetimdir. Buralarda ölürsem mezar taşıma DOĞMADAN ÖLDÜ yazın…’’
Mutlu, sağlıklı, uzun ömürler dileğiyle…
Bunlar:
1.Uzun ve sağlıklı yaşam.
2.Bilgiye erişim ve
3.Kabul edilebilir bir yaşam standardı.
Endeksin birincisi 0,950’lik değerle Norveç, sonuncusu ise Nijer.Türkiye bir önceki yıla göre yüzde 40,7’lik bir artışla 0,820’ye ulaştı. 1990–2019 arasında yaşam süresi 13,4 yıl artarak ortalama 77,7’ye çıktı. Uzun bir süre…Önce öğrencilerimle Yeşilyurt mezarlığında, mezar taşlarını kaydedip inceliyerek, yaptığımız analizde ortalamanın 40 – 45’lere kadar düştüğünü görmüştük.
Bugün bu rakam 77.7 Maşallah…Bununla birlikte, yaş gruplarına göre, genç yaş grubunun çoğunluğu teşkil ettiği genç bir nüfus yapımız var diyorduk, ama kısa bir süre sonra bunu zor telaffuz edeceğiz.Yaşam ortalamamızla birlikte ülkemizin yaş ortalamasındaki ağırlık da orta yaşa doğru kayıyor.
EĞİTİM VE GELİR DURUMU
Ülkemizde eğitimde de çok büyük gelişmeler yaşanıyor.Ege Üniversitesi kurulduğunda Türkiye’de bir elin parmakları kadar üniversite varken (Ege 6’ncı), bugün hemen her ilde en az bir üniversitemiz mevcut. ( Bugün 130’u Devlet, 76’sı Vakıf olmak üzere toplam 206 üniversitemiz var) Daha da güzeli, üniversitelerimiz bilimsel gelişmede dünya üniversiteleriyle yarışıyor. Buluşlarda, araştırmalarda Türk Bilim insanının imzasını görmek gurur veriyor.
Endekse göre öğretim süresi, bir önceki yıla göre, 3.6 artarak 8.1’e, beklenen öğretim süresi ise 16.6’ya ulaştı. Gayrısafi Milli Hasıla 27 bin 701 dolara sıçradı. Yaşam standardı olağanüstü dönemler dışında normal seyrediyor sayılır. Kabul edilebilir Yaşam Standardı konusunda da yorumu uzmanlara bırakmak, hata riskini de ortadan kaldıracaktır sanırım.
YAŞ ORTALAMASI YÜKSELİYOR AMA…
Bilimde ve sağlıkta gelişme , insanların beslenmelerine daha çok önem veriyor olması, tedavideki gelişmeler, sağlıklı ortamlarda yaşama, bebek ölümlerinin azalması; hayatta kalma ve daha uzun yaşama şansını artırıyor. Bu noktada tartışılan konu daha kaliteli mi, yoksa daha uzun yaşamak mı önemli?
MEZAR TAŞIMA ‘’DOĞMADAN ÖLDÜ ‘’ YAZIN
Hani bir Bektaşi fıkrası vardır.Konunun burasında, bu fıkra tam da bunu anlatıyor.
Bir bekdaşi düşmüş yollara köy köy, ksaba kasaba dolaşıyor. Bir köyü terkederken, mezarlığa geldiğinde şöyle bir bakar mezar taşlarına, acaba tanıdık var mı diye. Hiçbirisinde doğum – ölüm tarihleri yok. Hepinde de ‘’3 ay yaşadı, 5 ay yaşadı, 1 sene yaşadı’’ gibi yazılar var. Önce, burası bebek mezarlığı galiba, diye geçirir içinden. Sonra, bakar ki mezarların hepsi de büyük; merak edip sorar oradakilere;
‘’Yahu kardeşim, ben burayı bebek mezarlığı sandım, ama baktım ki mezarların hepsi de büyük. Bir anlam veremedim !’’
Köylüler bektaşinin merakını giderir.’’Yok, burası normal bir mezarlık, ama bizde adettir. Ölmeden önce herkes söyler,’ Ben ömrümde şöyle gönlümce 3 gün yaşadım, bir ay yaşadım diye; biz de mezar taşına onu yazarız.’’
Uygulama çok hoşuna gider.Bu defa bekdaşi döner köylüye, ‘’O zaman benim de vasiyetimdir. Buralarda ölürsem mezar taşıma DOĞMADAN ÖLDÜ yazın…’’
Mutlu, sağlıklı, uzun ömürler dileğiyle…
