Perilikaya semt ismi olarak söylenmektedir ancak ilk olarak Perilikaya Mahallesi kurulmuştur. Mahalle kurulmadan önce oraların “Tellikaya” olarak geçtiği, mahalle kurulurken Perilikaya olarak isimlendirildiği anlatılır. Tellikaya ise oradaki bir kayanın yerinden ayrılması üzerine karşıya yuvarlanmaması için tel ile bağlanması sonucu konmuş bir isimdir.
Netice olarak mahallenin kayaya dayanan bir ismi vardır ancak kaya “telli” midir, “perili” mi? Mahallede periler yaşadığı için bu ismin konduğunu anlatanlar da vardır çünkü… Efsanelere bağlı yer adlandırmalarına baktığımızda, orada perilerin yaşadığını düşünmemiz de gayet mümkün.
Efsanelere bağlı yer adlandırmalarını, Gaziantep Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Behiye Köksel şu şekilde anlatır:
“Yer adlarını izah eden efsanelere ‘toponomik efsaneler' diyoruz. Yer adlarını izah eden efsanelerin kapsamına giriyor Perilikaya'nın ismi. Efsane, inandırıcılığı olan ama içinde olağanüstülük de barındıran bir halk anlatısıdır. Bir özelliği de yaşamaya devam ediyor olmasıdır. Perilikaya'nın adında efsane devam ediyor.
Çok eskiden burada insanlar yaşamıyormuş. İnsanların yaşamadığı bu yerde çok büyük, ıssız kayalar varmış. Halk arasında böyle çok uzak, ıssız mekânların kimileri tekin olmayan yerler olarak düşünülür ve burada olağandışı varlıların yaşadığı düşünülür. Biz daha rastlamadık ama belki orada olağanüstü varlıklara rastlayanlar da olmuştur ve bu sebepten bu semtin adı ‘Perilikaya semti' olarak kalmıştır. Diyelim ki insanlar buraya gelmiş, yerleşmiş, perileri kovmuş buradan ve burası artık insanların yaşadığı meskûn mahalle olmuş.
Belki mekânı bizim dışımızdaki varlıklarla paylaştığımıza dair inanç olabilir halk arasında. Tabi ki böyle bir inanışın da mitolojik kökeni vardır. Mitolojik dönemde ‘insanların yaşadıkları yerler', ‘insan dışı varlıkların yaşadıkları yerler' diye mekân tasavvuru söz konusudur.
İnsan dışı varlıkların yaşadıkları yerler genelde kayadan ziyade; yeraltı, kuyunun dibi, mağara falan gibi yerlerdir. Perilikaya'da da mağaraların olması belki bunu düşündürebilir. Yani mitolojiye göre kuyu, mağara, denizin altı, suyun altı, suyun dibi bizden olmayan varlıkların yaşadıkları yerlerdir. Mesela Albastı Efsanelerinde: al ruhu kovulduktan sonra denize veya suya gider, onun altına gider, kaybolur. Masallarda peri padişahının oğlunun yaşadığı yer suyun altıdır. Tepegöz hikâyesinde Tepegöz'ün yaşadığı yer Salahana Kayasındaki mağaradır. Perilikaya da bizden olmayan varlıkların yaşadıkları yer gibi düşünülmüştür. Onun izi devam ediyor.”
Haber: Başak AKAY
Netice olarak mahallenin kayaya dayanan bir ismi vardır ancak kaya “telli” midir, “perili” mi? Mahallede periler yaşadığı için bu ismin konduğunu anlatanlar da vardır çünkü… Efsanelere bağlı yer adlandırmalarına baktığımızda, orada perilerin yaşadığını düşünmemiz de gayet mümkün.
Efsanelere bağlı yer adlandırmalarını, Gaziantep Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Behiye Köksel şu şekilde anlatır:
“Yer adlarını izah eden efsanelere ‘toponomik efsaneler' diyoruz. Yer adlarını izah eden efsanelerin kapsamına giriyor Perilikaya'nın ismi. Efsane, inandırıcılığı olan ama içinde olağanüstülük de barındıran bir halk anlatısıdır. Bir özelliği de yaşamaya devam ediyor olmasıdır. Perilikaya'nın adında efsane devam ediyor.
Çok eskiden burada insanlar yaşamıyormuş. İnsanların yaşamadığı bu yerde çok büyük, ıssız kayalar varmış. Halk arasında böyle çok uzak, ıssız mekânların kimileri tekin olmayan yerler olarak düşünülür ve burada olağandışı varlıların yaşadığı düşünülür. Biz daha rastlamadık ama belki orada olağanüstü varlıklara rastlayanlar da olmuştur ve bu sebepten bu semtin adı ‘Perilikaya semti' olarak kalmıştır. Diyelim ki insanlar buraya gelmiş, yerleşmiş, perileri kovmuş buradan ve burası artık insanların yaşadığı meskûn mahalle olmuş.
Belki mekânı bizim dışımızdaki varlıklarla paylaştığımıza dair inanç olabilir halk arasında. Tabi ki böyle bir inanışın da mitolojik kökeni vardır. Mitolojik dönemde ‘insanların yaşadıkları yerler', ‘insan dışı varlıkların yaşadıkları yerler' diye mekân tasavvuru söz konusudur.
İnsan dışı varlıkların yaşadıkları yerler genelde kayadan ziyade; yeraltı, kuyunun dibi, mağara falan gibi yerlerdir. Perilikaya'da da mağaraların olması belki bunu düşündürebilir. Yani mitolojiye göre kuyu, mağara, denizin altı, suyun altı, suyun dibi bizden olmayan varlıkların yaşadıkları yerlerdir. Mesela Albastı Efsanelerinde: al ruhu kovulduktan sonra denize veya suya gider, onun altına gider, kaybolur. Masallarda peri padişahının oğlunun yaşadığı yer suyun altıdır. Tepegöz hikâyesinde Tepegöz'ün yaşadığı yer Salahana Kayasındaki mağaradır. Perilikaya da bizden olmayan varlıkların yaşadıkları yer gibi düşünülmüştür. Onun izi devam ediyor.”
Haber: Başak AKAY
