Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi NASA’nın küresel ısınma üzerine özel çalışma yapan uzmanlarından Dr. Timothy Hall. Hall, Goddard Uzay Çalışmaları Merkezi’nde “şiddetli hava olayları”nı inceliyor. Uzmanlık alanı fırtınalar olan Dr. Hall, Türkiye’deki son hava olaylarını da takip etmiş. İşte NASA uzmanının Türkiye’deki şiddetli hava olaylarıyla ilgili uyarıları:
TÜRKİYE VE DÜNYADA AŞIRI HAVA OLAYLARININ SIKLIĞI ARTIYOR
’'İstanbul’da yaşananların bir nedeni de küresel ısınma. Küresel ısınma, yoğun yağışları daha aşırı uçlara çekiyor. Aynısı gök gürültüsü ya da dolu için de geçerli. ABD’deki olaylar konusunda daha çok şey biliyorum ama sadece Türkiye değil, dünyanın pek çok yerinde de bu tür hava olaylarının sıklığı artıyor.
ISI DALGALANMALARI YAŞANIYOR
Uç noktada sıcaklık dalgaları da işin bir başka boyutu. Dünyanın hiçbir yeri sürekli aynı ortalama sıcaklıkta olmuyor. Bazen daha sıcak, bazen daha soğuk. Bazı bölgelerde daha sıcak, daha da sıcağa dönüşüyor. Bu noktada da sıcak hava dalgaları yaşanıyor. Dalgalanmaların sıklığında da artış var. Mesela şu anda New York’ta, Hindistan’da, Pakistan’da ve Japonya’da sıcaklıklar çok fazla.
KÜRESEL ISINMA DAHA ÇOK NEM DEMEK
küresel ısınma sonucunda daha sıcak hava daha çok su buharı tutar. Ve nem, gök gürültülü sağanak yağışı körükler. Bir tür geribesleme döngüsü yaşanıyor. Özeti şu: Su buhar formunda yoğunlaşıyor, rüzgarlar hızla bir araya geliyor, hava hızla yükseğe çıkıyor, buhar soğuyor ve yağmur olarak düşüyor. Yağdığında da daha çok ısıya neden oluyor. Ortaya çıkan ısı havanın yükselmesine neden oluyor. Ve bu döngü devam ediyor. Döngü güçlendikçe şiddetli gök gürültülü sağanak yağışa neden oluyor. Uzun lafın kısası havada ne kadar çok buhar olursa, şiddetli hava olaylarının olasılığı artar.
AKDENİZ KIYILARINDA FIRTINA ARTACAK
Özellikle Akdeniz kıyılarınızda fırtına ve buna benzer olaylar artacak. Tabii ki Meksika Körfezi’ndeki gibi dev fırtınalardan ya da hortumlar bahsetmiyorum ama aşırı hava olaylarında artış olacağı bir gerçek. Tabii bunlar deniz seviyesini artırabilir ve kıyılarda sele neden olabilir. Bir gün günlük güneşlik bir havaya uyanıyorsunuz. Öğlen aniden fırtına başlıyor... Bir bakıyorsunuz aracınız dolu yüzünden mahvolmuş. Bakın tüm dünyada böyle, sadece Türkiye değil, tüm bu garip diye nitelenen hava olaylarının sıklığı arttı.
ŞEHİRLERDE DAHA ÇOK HİSSEDİLİYOR, NEDENİ BETONLAŞMA
Pek çok şehirde sel ve su baskınlarının nedeni aşırı yağıştan çok beton. Biliyorsunuz toprak aşırı yağışın çoğunu emiyor. Ama toprak yerine beton ya da asfalt koyarsanız su birikir. Aynı şey ağaç ve diğer bitkiler için de geçerli. Bunlar sadece yağışı kontrolde değil, zemini soğutmakta çok önemli görev üstleniyorlar. Şehirlerin bir diğer sorunu koyu rengin hakim olması, asfalt gibi. Bunlar ısıyı yansıtmak yerine emiyor. Tüm bu bahsettiğim faktörler küresel ısınmanın etkilerinin şehirlerde daha çok hissedilmesine neden oluyor.
ÇATILARI BİLE YEŞİLLENDİRMEK GEREK
Yeşili artırmalıyız, yapılaşmayı yeşil alanlara göre dizayn etmeliyiz. En basitinden çatıların rengini daha açık yapmalıyız, beyaz gibi. Amaç ısıyı yansıtmak... Hatta çatıları bile yeşillendirmeliyiz. ’'
TÜRKİYE VE DÜNYADA AŞIRI HAVA OLAYLARININ SIKLIĞI ARTIYOR
’'İstanbul’da yaşananların bir nedeni de küresel ısınma. Küresel ısınma, yoğun yağışları daha aşırı uçlara çekiyor. Aynısı gök gürültüsü ya da dolu için de geçerli. ABD’deki olaylar konusunda daha çok şey biliyorum ama sadece Türkiye değil, dünyanın pek çok yerinde de bu tür hava olaylarının sıklığı artıyor.
ISI DALGALANMALARI YAŞANIYOR
Uç noktada sıcaklık dalgaları da işin bir başka boyutu. Dünyanın hiçbir yeri sürekli aynı ortalama sıcaklıkta olmuyor. Bazen daha sıcak, bazen daha soğuk. Bazı bölgelerde daha sıcak, daha da sıcağa dönüşüyor. Bu noktada da sıcak hava dalgaları yaşanıyor. Dalgalanmaların sıklığında da artış var. Mesela şu anda New York’ta, Hindistan’da, Pakistan’da ve Japonya’da sıcaklıklar çok fazla.
KÜRESEL ISINMA DAHA ÇOK NEM DEMEK
küresel ısınma sonucunda daha sıcak hava daha çok su buharı tutar. Ve nem, gök gürültülü sağanak yağışı körükler. Bir tür geribesleme döngüsü yaşanıyor. Özeti şu: Su buhar formunda yoğunlaşıyor, rüzgarlar hızla bir araya geliyor, hava hızla yükseğe çıkıyor, buhar soğuyor ve yağmur olarak düşüyor. Yağdığında da daha çok ısıya neden oluyor. Ortaya çıkan ısı havanın yükselmesine neden oluyor. Ve bu döngü devam ediyor. Döngü güçlendikçe şiddetli gök gürültülü sağanak yağışa neden oluyor. Uzun lafın kısası havada ne kadar çok buhar olursa, şiddetli hava olaylarının olasılığı artar.
AKDENİZ KIYILARINDA FIRTINA ARTACAK
Özellikle Akdeniz kıyılarınızda fırtına ve buna benzer olaylar artacak. Tabii ki Meksika Körfezi’ndeki gibi dev fırtınalardan ya da hortumlar bahsetmiyorum ama aşırı hava olaylarında artış olacağı bir gerçek. Tabii bunlar deniz seviyesini artırabilir ve kıyılarda sele neden olabilir. Bir gün günlük güneşlik bir havaya uyanıyorsunuz. Öğlen aniden fırtına başlıyor... Bir bakıyorsunuz aracınız dolu yüzünden mahvolmuş. Bakın tüm dünyada böyle, sadece Türkiye değil, tüm bu garip diye nitelenen hava olaylarının sıklığı arttı.
ŞEHİRLERDE DAHA ÇOK HİSSEDİLİYOR, NEDENİ BETONLAŞMA
Pek çok şehirde sel ve su baskınlarının nedeni aşırı yağıştan çok beton. Biliyorsunuz toprak aşırı yağışın çoğunu emiyor. Ama toprak yerine beton ya da asfalt koyarsanız su birikir. Aynı şey ağaç ve diğer bitkiler için de geçerli. Bunlar sadece yağışı kontrolde değil, zemini soğutmakta çok önemli görev üstleniyorlar. Şehirlerin bir diğer sorunu koyu rengin hakim olması, asfalt gibi. Bunlar ısıyı yansıtmak yerine emiyor. Tüm bu bahsettiğim faktörler küresel ısınmanın etkilerinin şehirlerde daha çok hissedilmesine neden oluyor.
ÇATILARI BİLE YEŞİLLENDİRMEK GEREK
Yeşili artırmalıyız, yapılaşmayı yeşil alanlara göre dizayn etmeliyiz. En basitinden çatıların rengini daha açık yapmalıyız, beyaz gibi. Amaç ısıyı yansıtmak... Hatta çatıları bile yeşillendirmeliyiz. ’'
