İstanbul
Küresel pay piyasalarının odağında bu hafta Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) para politikası kararları bulunurken ECB, Pandemi Acil Varlık Alım Programı'nın (PEPP) hızının önceki iki çeyreğe göre yavaşlayacağını duyurdu.
ABD Merkez Bankası'nın (Fed) Bej Kitap Raporu'nda ise yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında Delta varyantıyla artan vakalar ve tedarik zincirindeki kırılmaların ekonomik toparlanmayı olumsuz etkileyebileceği ifade edildi.
Bununla birlikte, ABD'de Üretici Fiyat Endeksi'nin (ÜFE) son 10 yılın en yüksek seviyesine çıkarak enflasyonist baskıları tekrar gündeme getirmesi ve Fed yetkililerinin piyasalar kapanmadan önce varlık alımlarının azaltılmasına ilişkin takvimden geri adım atılmayacağına yönelik açıklamaları risk iştahını azaltan etkenlerin başında geldi.
Bu gelişmelerle ABD ile Avrupa borsalarında satış ağırlıklı bir seyir izlenirken, Asya tarafında borsalar Japonya'da lider değişiminin Kovid-19 salgınıyla mücadeleye olumlu yansıyacağı ve Çin'de beklentileri karşılayan makro ekonomik verilerle yükseldi.
Analistler, Asya tarafında yüksek seyreden risk iştahına karşın ABD ve Avrupa'da artan risk unsurları sonrası küresel pay piyasalarında gelecek hafta oynaklığın artabileceğini söyledi.
Söz konusu gelişmelerle, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 1,3410 seviyesine, 2 yıllık tahvil faizi yüzde 0,2210'a çıktı.
Altının ons fiyatı üst üste dört haftalık yükseliş eğiliminin ardından gelişmiş ülke merkez bankalarının şahinleşen para politikası tonlamaları sonrası analistlerin önemli direnç olarak dikkati çektiği 1.830 dolar seviyesinde satış baskısıyla karşılaştı ve haftayı yüzde 2,12 değer kaybıyla 1.789 dolardan tamamladı.
Tedarik zincirine ilişkin endişeler bakır fiyatlarını desteklerken, bakırın libresi haftayı önceki haftalık kapanışın yüzde 1,9 üzerinde 4,33 dolardan kapattı. Brent petrolün varil fiyatı da haftalık bazda yüzde 0,4 artarak 72,67 dolara yükseldi.
ABD'de gözler enflasyon verisine çevrildi
ABD'de bu hafta yakından takip edilen Bej Kitap Raporu sonrası gözler Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verilerine çevrilirken ekonomistler, enflasyonun ABD'de ağustosta sınırlı da olsa gerileyeceğini öngörüyor.
Kovid-19 salgınında Delta varyantının yayılmasının ekonomik toparlanmayı etkileyeceğine dair endişeler, hafta içinde Fed tarafından yayımlanan Bej Kitap Raporu'na da yansıdı.
Raporda, büyümenin temmuz başından ağustosa kadar olan süreçte hafifçe ılımlı hıza gerilediği belirtilirken, ekonomik faaliyetteki yavaşlamanın gerekçesi olarak; Kovid-19 salgınında Delta varyantının yayılması nedeniyle çoğu bölgedeki yemek, seyahat ve turizm sektörlerindeki gerileme gösterildi.
Analistler, Fed yetkililerinin ekonomik toparlanmaya ilişkin risklere karşın şahin tutumunun devam etmesiyle New York borsasında bu hafta satıcılı seyrin hakim olduğunu kaydederek, gelecek hafta açıklanacak TÜFE verilerinin pay piyasalarında oynaklığı artırabileceğini ifade etti.
ABD Başkanı Joe Biden, daha önce bazı federal çalışanlar için getirdiği Kovid-19 aşı zorunluluğunu imzaladığı yeni kararnameyle tüm federal ve sağlık çalışanları ile 100'den fazla personeli olan iş yerlerinde çalışanları kapsayacak şekilde genişletti.
Öte yandan, ABD'de, Apple ile Epic Games arasındaki davada yargıç, Apple'ın firmaların uygulamalarına alternatif ödeme sistemleri sunmasına izin verilmesine yönelik karar aldı. Söz konusu kararın ardından Apple'ın hisselerinde yaşanan kayıp yüzde 3'ü aştı.
Bu gelişmelerle, S&P 500 endeksi yüzde 1,69, Nasdaq endeksi yüzde 1,61 ve Dow Jones endeksi yüzde 2,15 değer kaybetti.
13 Eylül ile başlayan haftanın veri takviminde, pazartesi hazine bütçe dengesi, salı TÜFE, çarşamba New York Fed sanayi endeksi, sanayi üretimi ve kapasite kullanımı, perşembe perakende satışlar ve Philadelphia Fed imalat endeksi ile cuma günü Michigan Tüketici güven endeksi verileri takip edilecek.
Avrupa'da ECB şahinleşti, borsalar sınırlı geriledi
Avrupa borsalarında bu hafta ECB'nin para politikası kararları gündemin odağında yer alırken, gelecek hafta Avro Bölgesi'nde TÜFE ve ECB Başkanı Christine Lagarde'ın konuşması varlık fiyatlarını etkileyebilecek etkenler olarak öne çıkıyor.
ECB hafta içindeki para politikası toplantısında, piyasa beklentileri doğrultusunda faiz oranları ve PEPP toplam büyüklüğünde değişikliğe gidilmedi.
Banka buna karşın, PEPP alımlarının son 2 çeyreğe göre daha düşük hızla olabileceğini duyurdu. Makro ekonomik projeksiyonlarını da güncelleyen ECB, 2021 için Avro Bölgesi büyüme tahminini yüzde 4,6'dan yüzde 5'e, AB uyumlu yıllık enflasyon tahminini yüzde 1,9'dan yüzde 2,2'ye yükseltti.
Kararların ardından açıklamalarda bulunan ECB Başkanı Lagarde, enflasyondaki yükselişin büyük ölçüde geçici olduğunu düşündüklerini, aralık ayı toplantısında PEPP'i kapsamlı olarak tartışacaklarını belirterek, "Şu aşamada yaptığımız şey varlık alımlarının azaltılması değil, alımları yeniden ayarlıyoruz." dedi.
Analistler, ECB'nin korkulduğu kadar şahin olmamasının pay piyasalarında aşağı yönlü baskıyı azalttığını kaydetti.
Bu hafta açıklanan verilere göre Avro Bölgesi ekonomisi ikinci çeyrekte yıllık yüzde 14,3, çeyreklik yüzde 2,2 büyüyerek beklentileri geride bıraktı. Almanya'da Zew beklentiler endeksi 26,5'e gerilerken, Zew cari durum endeksi 31,9'a yükseldi.
Avro/dolar paritesi böylece haftayı yüzde 0,6 değer kaybıyla 1,1813'ten tamamladı.
Bu gelişmelerle, haftalık bazda Almanya'da DAX endeksi yüzde 1,09, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 1,53, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,39 ve İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 1,45 değer kaybetti.
Gelecek hafta, salı günü İngiltere'de işsizlik, çarşamba günü İngiltere'de TÜFE ve Avro Bölgesi'nde sanayi üretimi, perşembe günü Avro Bölgesi'nde dış ticaret dengesi ve ECB Başkanı Lagarde'ın konuşması ile cuma günü Avro Bölgesi'nde TÜFE verileri takip edilecek.
Asya'da pozitif haftanın ardından riskler yükselişte
Asya'da, beklentileri karşılayan makro ekonomik veriler ve Japonya'da yönetim değişiminin Kovid-19 ile mücadelede daha olumlu sonuçları beraberinde getireceğine ilişkin öngörülerle pay piyasaları dünyanın geri kalanından pozitif ayrışırken, ABD ile Çin lideri arasında gerçekleşen görüşmenin sonuçları gelecek hafta pay piyasalarının yönü üzerinde belirleyici olabilir.
ABD ile Çin'in ülke liderlerinin uzun bir sürenin ardından görüşmesi pay piyasalarına olumlu yansısa da sonrasında ABD yönetiminin Çin'in devlet desteklerinin haksız rekabete yol açtığı iddiasıyla soruşturma açılabileceğine ilişkin haber akışı dikkati çekti.
Analistler, bununla birlikte, Asya kıyılarında etkili olması beklenen Chanthu tayfununun küresel ticareti olumsuz etkileyebileceğini kaydederek, söz konusu gelişmelerin risk iştahını olumsuz etkilediğini belirtti.
Öte yandan, bu hafta açıklanan makro ekonomik verilere göre, Japonya ekonomisi ikinci çeyrekte çeyreklik bazda yüzde 0,5 ve yıllık bazda yüzde 1,9 büyüyerek beklentileri geride bıraktı.
Çin'de TÜFE yıllık yüzde 0,8 artarak piyasa öngörülerinin gerisinde kalırken, ÜFE yüzde 9,5 artışla tahminlerin oldukça üzerinde gerçekleşti.
Bu gelişmelerle, Şanghay bileşik endeksi haftalık bazda yüzde 3,39, Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 4,30, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 1,17 değer kazanırken, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 2,37 değer kaybetti.
13 Eylül ile başlayan haftanın veri takviminde, pazartesi Japonya'da ÜFE, salı sanayi üretimi ve kapasite kullanım oranı, çarşamba Çin'de perakende satışlar ve sanayi üretimi ve perşembe dış ticaret dengesi verileri takip edilecek.
Yurt içinde yoğun veri haftası
Yurt içi pay piyasaları bu hafta yurt dışı borsalara paralel satış ağırlıklı seyir izlerken, gelecek hafta gözler cari işlemler dengesi ve sanayi üretimi verileri başta olmak üzere yoğun veri gündemine çevrildi.
Analistler, veri takviminin sakin seyrettiği haftada özellikle ECB ve Fed'den gelen şahin tonlu açıklamaların pay piyasalarında satış baskısını artırdığını ifade etti.
Bu gelişmelerle, BIST 100 endeksi haftayı yüzde 2,04 azalışla 1.438,72 puandan tamamlarken, Dolar/TL üst üste dört haftalık düşüş eğilimi sonrasında yükselerek haftayı yüzde 1,76 değer kazancıyla 8,4695'ten kapattı.
Gelecek hafta yurt içinde, pazartesi cari işlemler dengesi ve sanayi üretimi, salı konut satışları, çarşamba bütçe dengesi, perşembe konut fiyat endeksi ve cuma Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) Piyasa Katılımcıları Anketi verileri takip edilecek.
AA Finans'ın beklenti anketlerine katılan ekonomistler, cari işlemler hesabının temmuzda 540 milyon dolar açık vermesini, takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksinin ise temmuzda bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 16,9 artmasını bekliyor.
