Hububat alanında Türkiye’nin en fazla ihracatını yapan bölgenin sektör geneli içindeki payı yüzde 28,8 oldu. Toplam ihracatı 1 milyon tonu aşan ve sektör ihracatında ilk sırada yer alan makarnadan elde edilen gelir 608 milyon dolar olurken, ikinci sırada yer alan ayçiçek yağında toplam ihracat 515 milyon dolar oldu. Bu verilerle Güneydoğu bölgesinin Türkiye’nin toplam makarna ihracatındaki payı yüzde 65’e, ayçiçek yağı ihracatındaki payı ise yüzde 57’ye yaklaştı. İhracatta ilk sırada gelen Irak’a yapılan ihracat yüzde 6 düşüşle 1,15 milyar dolar olurken, yüzde 13,9’luk artış ve yüzde 8,2’lik payla Suriye ikinci sırada yer aldı.
“Bölgede lider sektör, sektörde lider bölgeyiz”
Türkiye’nin başlıca tarımsal ürün üretim merkezlerinden Güneydoğu’nun, Türkiye’nin gıda ticareti açısından merkezi önemine dikkat çeken Güneydoğu Anadolu Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Celal Kadooğlu, “Güneydoğu Anadolu’nun en fazla ihracat yapan sektörü, hububat sektörü açısından da en fazla ihracat yapan bölgesi olarak Türkiye’nin sınır komşularıyla ticaretinde stratejik bir öneme sahibiz. Kurduğumuz ticari bağlantılarla sadece döviz geliri elde edilmesine değil, ülkemizin bölgedeki varlığı adına güçlü ilişkiler kurulmasına da fayda sağlıyoruz. Geçen yıl ülkemizden Irak’a yapılan 10,7 milyar dolarlık toplam ihracatın yüzde 20’si hububat sektörüne aitti ve 2,1 milyar dolarlık sektörel ihracatın yüzde 53,6’si Güneydoğu’dan yapıldı. Benzer şekilde, verilere Suriye ile ticaretimiz açısından bakıldığında da 2024 yılında hububat sektörünün payının yüzde 34,1 olduğu, sektör içinde Güneydoğu’nun payının yüzde 54,6’yı bulduğu görülüyor. Ülkemizin özellikle Orta Doğu ve Afrika’daki yerel kesimlerle kurduğu kültürel ve bölgesel bağların gelişimine, gıda markalarımızın girişimleri büyük katkı sağlıyor” dedi.
“Irak’ta 15 yılda yüzde 130 ihracat artışı sağladık”
Türkiye ile Irak arasında iş birliklerinin artması ve ticaret hacminin genişlemesi için 2024 yılında yürüttükleri yoğun programı bu yıl da sürdürmeye kararlı olduklarını ifade eden Kadooğlu, gündem başlıkları arasında Suriye’nin üst sıralarda geldiğini belirterek, “Halep ve Erbil gibi bölgenin önde gelen siyasi ve ticari merkezlerine çok yakın olduğumuzdan, sınır komşularımızdaki gelişmelerden hızlı etkileniyoruz. Türkiye’nin ana pazarı olarak gördüğümüz bu ülkelerin ekonomik gelişiminden daha fazla pay almaya çalışan rakiplerimiz bölgede yoğun markaj yapıyorlar, ticari ilişkilerini artırmanın yollarını arıyorlar. Bu tarz atakların önüne geçmek ve ana pazarlarımızı korumak için yaptığımız çalışmaların ne kadar verimli olduğu konusunda geçmişten deneyimliyiz. 2009 yılında Güneydoğu’dan 521 milyon dolar sektörel ürünlerimizden ihracat yaptığımız Irak’ta, 15 yıl içinde ihracatımız yüzde 130 artışla 1 milyar 150 milyon dolar seviyelerine kadar geldi. 2030 yılına kadar 2 milyar dolar ihracat hedefimiz var” ifadelerini kullandı.
“Suriye’ye hububat ihracatımızı 300 milyon dolar artırmak istiyoruz”
Irak’ta sağlanan atılımın bir benzerini Suriye’de de yapmak istediklerini belirten ve Aralık ayında artan siparişlerin 2024 yıl sonuna etkilerini değerlendiren Kadooğlu, “Güneydoğu ile Irak arasındaki ticaretin yoğunlaştığı son 15 yılı Suriye, ülke ekonomisini çökme noktasına götüren bir iç savaş ortamında geçirdi. Gelinen noktada petrol üretimi duran ve aşırı yoksullaşmayla karşı karşıya kalan bu ülkede, ekonomik toparlama zaman alacaktır. AB ve ABD’nin geçmişte Suriye’ye karşı uyguladıkları yaptırımları kaldırmaları ve uluslararası kamuoyunun ülkenin yeniden inşası konusunda yardımlarını artırmaları büyük önem taşıyor. Çünkü uzun zamandır sıkıntı altında yaşayan Suriyeliler, başta tıbbi malzeme ve gıda olmak üzere ihtiyaçlarına erişim konusunda ciddi destek bekliyor. Geçen yıl Kasım’a kadar aylık ortalamada 22,7 milyon dolarlık hububat ihraç ettiğimiz Suriye’ye, Aralık ayındaki ihracatımız yüzde 50’ye yakın artışla 33 milyon dolara ulaştı. Sektörümüz bu dönemde en fazla buğday unu ve bitkisel yağ ihracatı yaptı. Ülkede istikrar koşullarına bağlı olarak, aylık ihracatımızı 50 milyon dolar seviyesine çıkarabilirsek, yılda 300 milyon dolardan fazla gelir artışı sağlayabiliriz” diye konuştu.
