Ekonomi

BilimSantrali Kulübü, evde yapılabilecek deneyleri paylaştı

İstanbul Bilgi Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi öğrenci ve mezunlarından oluşan BilimSantrali Kulübü, 24 Ocak itibarıyla başlayacak sömestir tatilinde çocukların basit malzemelerle eğlenirken öğrenebilecekleri 5 deneyi paylaştı.

18-01-2022 13:44

İstanbul Bilgi Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi öğrenci ve mezunlarından oluşan BilimSantrali Kulübü, 24 Ocak itibarıyla başlayacak sömestir tatilinde çocukların basit malzemelerle eğlenirken öğrenebilecekleri 5 deneyi paylaştı.

İstanbul Bilgi Üniversitesi'nden yapılan açıklamaya göre, BilimSantrali Kulübü, ilkokul ve ortaokullarda düzenledikleri bilim atölyelerinde günlük hayatta kullanılan malzemelerle deneyler yaparak çocukları bilimle buluşturuyor.

BilimSantrali Kulübü, bu zamana dek İstanbul, Çanakkale, Erzurum, Manisa, Diyarbakır, Eskişehir, Mardin, Bilecik, Samsun, Konya, Ankara, Giresun ve Muş illerinde yüz yüze veya çevrim içi düzenlediği bilim atölyelerinde 600'e yakın çocuğa ulaştı.

Kulüp üyeleri, 2019 yılından bu yana ilkokul ve ortaokul öğrencilerine yönelik bilim atölyeleri düzenliyor. Çocukları bilimle buluşturarak onların günlük hayatta kullanılan malzemelerle deneyler gerçekleştirmelerini sağlıyor.

Çocuklar bu deneylerde okulda gördükleri müfredat çerçevesinde kimya, fizik, biyoloji gibi alanlarda öğrendikleri bilgileri günlük hayatlarında uygulayabilmeyi ve neden-sonuç ilişkisi kurabilmeyi öğreniyor.

Evde çocuklar ile birlikte yapılabilecek 5 deney

Yapılan açıklamada BilimSantrali Kulubü öğrencileri, düzenledikleri bilim atölyelerinde zararsız, gündelik hayatta kullanılan malzemelerle gerçekleştirdikleri, evde çocuklar ile birlikte yapılabilecek 5 deneyi paylaştı.

Mikropları Çalıştıralım deneyi, iki veya daha fazla maddenin birbiri ile etkileşmesi sonucu kimyasal tepkime ile nasıl yeni özellikte maddeler oluşturduğunun gözlemlenmesini sağlıyor.

Deneye ilişkin, "Tüm cam şişe/pet şişe veya ağzını balon ile kapatabileceğiniz bir kabın içine yarım çay bardağı sirke ve hamur kabartma tozu koyup şişenin ağzına bir balon geçirerek kapatın. Sirke ve kabartma tozu tepkimeye girdiği zaman karbondioksit gazı açığa çıkarır. Gaz, şişe içinde kendine daha fazla yer bulamayınca püskürme meydana gelir. Bu püskürme sonucunda şişe ağzına tutturulmuş balon şişmeye başlar. Aynı deney kabartma tozu yerine karbonat kullanılarak da yapılabilir. Kabartma tozu ve karbonat sirke ile farklı zaman ve hızda etkileştiği (tepkimeye girdiği) için şişen balonların şişme süresi ve boyutları farklı olacaktır." bilgisi paylaşıldı.

Açıklamada verilen diğer deney yöntemleri ve yapılışı şu şekilde açıklandı:

Sihirli Kibrit Deneyi

Hepimiz bir bardak suyun içine konulan kaşığın nasıl kırılmış gibi gözüktüğünü biliriz. Bunun sebebi, suyun ışığı kırarak nesnelerin kırılmış gibi gözükmelerini sağlamasıdır. Işığın madde ile etkileşimini gözlemlememizi sağlayan bu deney için ise ihtiyacımız olan bir cam bardak, bir adet kibrit ve bardağın yarısını dolduracak kadar sıvı yağ. Deneyde su yerine yağ kullanılmasının sebebi yağın suya göre ışığı daha fazla kırmasıdır. Yağ suya göre ışığı o kadar fazla kırar ki bardağın içindeki nesneyi doğru açıdan baktığınızda kaybolmuş gibi görebilirsiniz.

DNA İzolasyonu Deneyi

Bu deney, canlıların tüm kalıtsal bilgilerini bulunduran eşsiz bir molekül olan DNA'yı gözle görülebilir hale getirmeyi amaçlıyor. Bitkilerin yediğimiz meyveleri dahil tüm canlılarda DNA bulunmaktadır. Bu deney için bir parça meyve veya sebze (yumuşak dokulu örn. domates, kivi, çilek vb. önerilir), sıvı bulaşık deterjanı, sofra tuzu, küçük boş kavanoz, 80 derece kolonya, kilitli saklama torbası, çay süzgeci, su, tatlı kaşığı, su bardağı ve karıştırma çubuğuna ihtiyacımız var.

Kesilen meyve parçasını kilitli saklama torbasının içine koyun, ağzını kapatın ve torbanın içindeki meyveyi iyice ezin. Kavanozun içine bir tatlı kaşığı sıvı bulaşık deterjanı, bir tatlı kaşığı kadar tuz ve üstünü tamamlayacak kadar su koyun, karıştırın. Hazırladığınız çözeltiyi (karışımı), kilitli saklama torbasındaki ezilmiş meyve üzerine ekleyin, torbanın ağzını kapatın ve içindekiler karışana kadar ezmeye devam edin. Bir adet su bardağının üzerine çay süzgecini yerleştirin.

Torba içinde ezerek hazırladığınız meyve karışımından yavaşça ve taşmayacak kadar süzgecin üzerine ekleyin. Süzülen sıvının yarısını alıp kavanozun içine aktarın ve üzerine bir çay kaşığı kolonya ekleyin. Kavanozun kapağını kapatıp sıvının üst kısımlarında beyaz renkte bir bulut oluşana kadar bekleyin. Bu bulut meyvenin DNA'sını göstermektedir. Deneyde meyve çekirdeği tuz ile şişmekte, deterjan hücre duvarının parçalanmasını sağlamakta ve sıvıya karışan DNA alkol ile görülebilir hale gelmektedir.

Gökkuşağı Deneyi

Bu deneyi yaparak çocuklarla birlikte rengarenk sıvılardan oluşan bir gökkuşağı elde edebilir ve maddelerin özkütlesi yani yoğunluğu üzerine düşünebilirsiniz. Deney için su, şırınga, pastör pipet veya çay kaşığı, cam bardak (dar ve uzun bir su bardağı önerilir), toz şeker, kaşık, dört adet plastik karton veya cam bardak (su bardağı ya da çay bardağı) ile dört farklı renkte boyaya ihtiyaç var. Sıvı gıda boyası, guaj, sulu boya veya meyve ve sebzelerden elde edilmiş boyaları kullanabilirsiniz. Kullanmayı tercih ettiğiniz türdeki bardakları birden dörde kadar numaralandırın. Her bardağın içine aynı miktarda su ekleyin (örn. bardağın yarısına kadar olabilir). Bardakların numarası neyse her birinin içine o sayı kadar şekeri kaşıkla ölçerek ekleyin.

Her bir bardağa farklı renkte boya damlatın ve karıştırın. Şeker eridikten sonra uzunca bir su bardağına farklı renklerdeki şekerli su karışımından eşit miktarda olacak şekilde şırınga, pastör pipet ya da çay kaşığı yardımıyla sırayla ve yavaşça ekleyin. Deney sonucunda içine en fazla şeker karıştırılan, yani özkütlesi en yüksek olan renkteki sıvı en altta kalacak. Diğer renklerdeki sıvılar ise özkütlesi yüksek olandan düşük olana doğru alttan üste doğru sıralanacak.

Limondan Pil Yapımı

Bu deneyde kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürerek limondan bir pil elde edebilirsiniz. Deney için dört adet timsah klips, küçük LED ışığı, üç adet limon, üç tane bozuk para, üç galvanizli çivi ve bıçağa ihtiyacınız var. Limona yerleştirdiğiniz bakır olan bozuk para ve çinko olan çiviyi bir pilin artı ve eksi kutupları olarak düşünebilirsiniz. Piller, asidik bir çözelti içinde asılı çinko ve bakır metallerinden oluşur. Bu deneyde asit, limondaki sitrik asitten gelmektedir.

Bıçak yardımıyla limonların her birine bir yarık açıp içine bozuk paraları yerleştirin. Yine her bir limona birer adet çivi sokun. Bakır olan bozuk parayı ve çinko olan çiviyi bir pilin artı ve eksi kutupları olarak düşünebilirsiniz. Timsah klips kablolarının bir ucu bozuk paraya bir ucu diğer limondaki çiviye bağlı olacak şekilde kabloları takın. Son timsah klipslerden birini sadece bozuk paraya bağlayın ve açıkta kalan çiviye de başka bir timsah klips takın. Elektrik akımı bakırdan (bozuk paradan) limona, daha sonrasında da çinkodan (çividen) LED ışığa geçer. LED'den geçerken güç vererek LED'in yanmasını sağlar.

Açıkta kalan timsah klipsleri LED ışığına bağlayın. Meyve pili LED'e bağlandığında bir devreyi tamamlamış olursunuz. Elektrik akımı bakırdan (bozuk paradan) limona, daha sonrasında da çinkodan (çividen) LED ışığa geçer. LED'den geçerken güç vererek LED'in yanmasını sağlar. Bu arada, bir LED polar duyarlıdır. Bu, bir LED'in yalnızca akım içinden doğru yönde akıyorsa yanacağı anlamına gelir. LED'i bağladığınızda yanmıyorsa bacaklarına takılı timsah klipsleri değiştirerek tekrar deneyebilirsiniz."

İmamoğlu’ndan çıkan iddialara cevap: Bana ders vermeye kalkmasınlar akıllarını başlarından alırım