İnsanların geçer diyerek beklediği, tedavisinin çeşitli yöntemlerle yapıldığı bel fıtığı ihmal edilmeyecek bir hastalık olarak karşımıza çıkıyor. Ameliyatla ve ameliyatsız çeşitli tedavi yöntemleri mevcuttur. Genellikle bel fıtığı ve bel ağrısı karıştırılmaktadır. Her bel ağrısı bel fıtığı değildir. Bel fıtığı MR’da belli olmaktadır. Bel fıtığı nedir? Bel fıtığı nasıl geçer? Tedavi yöntemleri nelerdir?
Medical Park Karadeniz Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Tosun, bel ve boyun fıtığı konusunda uyarılarda bulunarak, düzenli spor ve egzersiz yapanlarda bel fıtığının daha az görüldüğünü belirtti. Bel ve boyun fıtıklarının çoğunlukta orta yaşlılarda görüldüğüne dikkat çeken Tosun, “Bel ve boyun fıtıkları çoğunlukla orta yaşlarda görülmekle beraber gençlerde ve ileri yaşta da hiç te azımsamayacak sıklıkta görülebilmektedir. Bel fıtıklarının oluşmasına zemin hazırlayan faktörler arasında hareketsiz bir yaşam tarzı (iş yerinde oturarak çalışma, vasıta ile işe gitme, ev veya iş yerinde merdiven yerine asansörü tercih etme, evde televizyon veya bilgisayar karşısında uzun süre oturma gibi), hazırlıksız bir hareket, ruhsal stres, şişmanlık, ağır işlerde çalışma, sigara içimi, uzun boyluluk, gebelik ve doğum sonrasında gelişen bel ve karın kaslarındaki zayıflık sayılabilir” dedi.
Düzenli spor yapanlarda daha az görülür
Düzenli spor ve egzersiz yapanlarda bel fıtığının daha sıklıkla görüldüğünü kaydeden Prof. Dr. Mehmet Tosun, “Düzenli spor veya egzersiz yapan insanlarda bel fıtığı daha az sıklıkta görülür. Bunun temel nedeni karın ve bel bölgesindeki kasların daha güçlü olması ve adeta bir korse gibi beli korumasıdır. Bel fıtığına bağlı oluşan ağrıya bağlı olarak bel kaslarında da vücudu ağrıdan korumak amacıyla sertleşme ve kasılma olur ve sertleşen kaslar da ağrıyı artırır” diye konuştu.
"Deniz kumu, sıcaklığından ötürü ağrıları azaltır"
Deniz kumunun ağrıları azalttığı söylentileriyle ilgili bilgi veren Tosun, “Deniz kumu sıcaklığı nedeniyle kasılan bu kaslarda gevşeme dolayısıyla ağrıda azalmaya yol açar. Yani burada ağrıyı azaltan kumun kendisi değil, oluşan sıcaklıktır. Yüzme en ideal sporlar arasında sayılır. Yüzme sırasında suyun kaldırma gücü nedeniyle bel ve çevre kaslar zorlanmadan hareket eder. Düzenli yüzme ile zaman içinde kas güçlenmesi ve kasların elastikiyeti daha iyi gelişir. Bunun sonucunda kaslar güçlenir ve bel ağrısı azalır” şeklinde konuştu.
Beyin, Omurilik ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Opr. Dr. Naki Keleş, insanların bazen ’geçer’ deyip beklediği, kulaktan dolma ilaçlar kullandığı bel fıtığı hastalığının ihmale gelmeyeceğini söyledi.
Samsun Büyük Anadolu Hastaneleri Nöroşirurji Beyin Cerrahı Uzmanı Opr. Dr. Naki Keleş, insanların günlük yaşantısını olumsuz etkileyen, hareket alanını kısıtlayan bel fıtığı hakkında bilgi aktardı. Keleş, "Ani gelişen bel fıtığı olan hastaların yaklaşık yüzde 80-90’ı, cerrahi müdahale olmadan iyileşebilmektedir. Fakat ihmale gelmeyen bir hastalık olan bel fıtığı için doktorunuz genellikle cerrahi dışı yöntemler ile tedaviye başlayacaktır. Şayet ağrınız nedeniyle hala günlük yaşam aktivitelerinizi yerine getiremiyorsanız, ciddi güç kaybı veya idrar tutamama gibi sorunlar varsa, hekiminiz size cerrahi tedaviyi önerebilir. Bel fıtığı olan bir insanın bazen kendiliğinden geçer diyerek beklediği, ya da kulaktan dolma ilaçlar kullanarak ağrısının dinmesini beklediğini görmekteyiz. Bu çok sakıncalı bir durumdur. Fıtık farklı bir duruma çevirmeden mutlaka bir hekime görünmeli ve gerekli tedavi işlemlerinin başlaması gerekmektedir” dedi.
Dr. Naki Keleş şöyle devam etti: “Bel fıtığı nedir diye cevaplamak gerekirse; omurga, omur adı verilen birbirine bağlı bir dizi kemik yapıdan oluşmuştur. Disk, omurları birbirine bağlayan ve omurlar arası yastık gibi işlev gören sağlam bir bağ dokudur. Diskler, anulus fibrosus adı verilen sağlam bir dış tabakadan ve ortasında jel yapıdaki nükleus pulposustan oluşur. Kişi yaşlandıkça ortadaki jel yapı su içeriğini kaybederek yastık görevin daha az yerine getirmeye başlar. Bu durum, disk merkezinin dış tabakadaki bir çatlak yoluyla yer değiştirerek disk fıtıklaşması (bel fıtığı) denilen durumu oluşturmasına neden olur. Fıtıkların çoğu bel omurlarının tam bel bölgesinde ve belin hemen altında bulunan son iki diskinde oluşmaktadır. Fıtıklaşmış bir disk, bel ağrısı oluşturabildiği gibi, omurgadan çıkan sinirlere baskı oluşturabilir ve siyatik olarak adlandırılan bacaklarda ağrı, uyuşma ve ayakta güçsüzlüğe neden olabilir. Bel ve bacak ağrısının bel fıtığının dışında birçok başka sebebi de bulunmaktadır. Bu nedenle ayırıcı tanının dikkatli yapılması gerekir."
Bel fıtığı tedavi yöntemleri
Ani gelişen bel fıtığı olan hastaların yaklaşık yüzde 80-90’ının, cerrahi müdahale olmadan iyileşebildiğini belirten Keleş, “Doktorunuz genellikle cerrahi dışı yöntemler ile tedaviye başlayacaktır. Şayet ağrınız nedeniyle hala günlük yaşam aktivitelerinizi yerine getiremiyorsanız, ciddi güç kaybı veya idrar tutamama gibi sorunlar varsa, hekiminiz size cerrahi tedaviyi önerebilir. Cerrahi tedavi her ne kadar bacağınızın eski gücünü tam olarak geri getirmese de daha da güçsüzleşmesini önler ve bacak ağrınızın geçmesine yardımcı olur. Cerrahi genellikle sizi bacak ağrısından kurtarmak için önerilir ve bu konuda yüzde 90’ının üzerinde başarıya sahiptir, fakat bel ağrısını geçirmekte daha az oranda etkilidir” diye konuştu.
Bel Fıtığı Cerrahi dışı tedavi yöntemleri
Beyin Cerrahı Uzmanı Opr. Dr. Naki Keleş şu bilgileri verdi: "Hekiminizin size cerrahi dışı tedaviler olarak kısa süreli istirahat, şişliği azaltmak için antienflamatuar tedavi, ağrıyı kontrol altına almak için ağrı kesiciler, fizik tedavi, egzersizler veya epidural steroid enjeksiyonu tedavisi önerebilir. Şayet size istirahat önerildi ise önerilen süre kadar yatak istirahatı yapmaya özen gösteriniz. Çok uzun süreli yatak istirahatı, eklemlerde sertliğe ve kaslarınızda güçsüzlüğe neden olarak ağrıyı azaltacak hareketleri yapmanıza engel olur. Tedaviniz sırasında doktorunuza tekrar çalışmaya ne zaman başlayabileceğinizi sorunuz. Hekiminiz tedaviye başladıktan sonra, belinizi zorlamadan günlük yaşam aktivitelerinizi nasıl yapacağınıza dair eğitim verebilir. Cerrahi dışı tedavinin amacı sinir ve disk zedelenmesini azaltmak ve omurgayı korumak için fizik kondisyonu geliştirmek ve genel vücut işlevselliğini arttırmaktır. Bu, bel fıtığı hastalarının çoğunda ancak birden fazla tedavi yönteminin bir arada uygulandığı organize bir program ile gerçekleştirilebilir. Hekiminiz sizi egzersiz programına hazırlayabilmek için ağrınızı azaltmak ve kas spazmını çözmek için bazen öncelikle ultrason, elektrik uyarımı, sıcak-soğuk uygulamalar ve yüzeyel yöntemleri önerebilir. Traksiyon (germe) da bazı hastalarda sınırlı ağrı kontrolü sağlayabilir. Bazen de doktorunuz fıtığınızı iyileştiremeyecek olmasına rağmen, ağrınızı azaltmak için çelik çubukları bulunan veya esnek bel korseleri kullanmanızı önerebilir. Manüplasyon (bel çekme), spesifik olmayan bel ağrılarında kısa süreli bir iyileşme sağlayabilirse de bel fıtığı vakalarında çoğunlukla önerilmektedir. Bel ve bacak ağrılarınızı azaltmak için öncelikle hafif germe egzersizleri ve postür değişiklikleri önerilmelidir. Ağrınız azaldıktan sonra esneklik kuvvet ve dayanıklılığınızı geliştirecek ve normal günlük yaşantınıza dönmenize yardımcı olacak daha etkin egzersizler yapılabilir. Egzersizlere başlandıktan sonra iyileşme durumuna göre egzersiz tipi şekillendirilmelidir. Ev egzersizleri ve germe programlarını öğrenmek ve devam ettirmek tedavinin önemli parçalarıdır.”
Bel Fıtığı Cerrahi Tedavi
Cerrahinin amacının ağrı ve bacakta güçsüzlüğe neden olan fıtıklaşmış diskin sinire baskısını ortadan kaldırmak olduğunu ifade eden Opr. Dr. Naki Keleş, açıklamasını şöyle tamamladı: “En sık kullanılan yöntem diskektomi veya sadece fıtıklaşan disk parçasının temizlendiği parsiyel (kısmi) diskektoremidir. Diski net olarak görebilmek için bazen, diskin arka tarafında bulunan lamina denen kemiğin bir kısmını çıkarmak gerekir. Alınan kemik çok az bir parça (hemilaminatomi) veya daha geniş bir kısım (hemilaminatomi) olabilir. Bazı cerrahlar bazı vakalarda endoskop veya mikroskop kullanabilirler. Diskektomi lokal, spinal veya genel anestezi altında yapılabilir. Hasta ameliyat masasına yüzüstü, genellikle de dizüstü pozisyonda yatar. Fıtıklaşan diskin üzerinde cilde küçük bir kesi yapılır ve omurganın üzerindeki kaslar kemikten sıyrılır. Cerrahın sıkışmış siniri görebilmesi için küçük bir parça kemik çıkarılabilir. Fıtıklaşmış disk ve kopan parçaları çıkarılarak sinir sıkışıklığı giderilir. Osteofit denilen kemik çıkıntılar da sinire baskı oluşturabilecek herhangi bir şey kalmaması için temizlenir. Genellikle kanama çok az olur.”
Medical Park Karadeniz Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Tosun, bel ve boyun fıtığı konusunda uyarılarda bulunarak, düzenli spor ve egzersiz yapanlarda bel fıtığının daha az görüldüğünü belirtti. Bel ve boyun fıtıklarının çoğunlukta orta yaşlılarda görüldüğüne dikkat çeken Tosun, “Bel ve boyun fıtıkları çoğunlukla orta yaşlarda görülmekle beraber gençlerde ve ileri yaşta da hiç te azımsamayacak sıklıkta görülebilmektedir. Bel fıtıklarının oluşmasına zemin hazırlayan faktörler arasında hareketsiz bir yaşam tarzı (iş yerinde oturarak çalışma, vasıta ile işe gitme, ev veya iş yerinde merdiven yerine asansörü tercih etme, evde televizyon veya bilgisayar karşısında uzun süre oturma gibi), hazırlıksız bir hareket, ruhsal stres, şişmanlık, ağır işlerde çalışma, sigara içimi, uzun boyluluk, gebelik ve doğum sonrasında gelişen bel ve karın kaslarındaki zayıflık sayılabilir” dedi.
Düzenli spor yapanlarda daha az görülür
Düzenli spor ve egzersiz yapanlarda bel fıtığının daha sıklıkla görüldüğünü kaydeden Prof. Dr. Mehmet Tosun, “Düzenli spor veya egzersiz yapan insanlarda bel fıtığı daha az sıklıkta görülür. Bunun temel nedeni karın ve bel bölgesindeki kasların daha güçlü olması ve adeta bir korse gibi beli korumasıdır. Bel fıtığına bağlı oluşan ağrıya bağlı olarak bel kaslarında da vücudu ağrıdan korumak amacıyla sertleşme ve kasılma olur ve sertleşen kaslar da ağrıyı artırır” diye konuştu.
"Deniz kumu, sıcaklığından ötürü ağrıları azaltır"
Deniz kumunun ağrıları azalttığı söylentileriyle ilgili bilgi veren Tosun, “Deniz kumu sıcaklığı nedeniyle kasılan bu kaslarda gevşeme dolayısıyla ağrıda azalmaya yol açar. Yani burada ağrıyı azaltan kumun kendisi değil, oluşan sıcaklıktır. Yüzme en ideal sporlar arasında sayılır. Yüzme sırasında suyun kaldırma gücü nedeniyle bel ve çevre kaslar zorlanmadan hareket eder. Düzenli yüzme ile zaman içinde kas güçlenmesi ve kasların elastikiyeti daha iyi gelişir. Bunun sonucunda kaslar güçlenir ve bel ağrısı azalır” şeklinde konuştu.
Beyin, Omurilik ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Opr. Dr. Naki Keleş, insanların bazen ’geçer’ deyip beklediği, kulaktan dolma ilaçlar kullandığı bel fıtığı hastalığının ihmale gelmeyeceğini söyledi.
Samsun Büyük Anadolu Hastaneleri Nöroşirurji Beyin Cerrahı Uzmanı Opr. Dr. Naki Keleş, insanların günlük yaşantısını olumsuz etkileyen, hareket alanını kısıtlayan bel fıtığı hakkında bilgi aktardı. Keleş, "Ani gelişen bel fıtığı olan hastaların yaklaşık yüzde 80-90’ı, cerrahi müdahale olmadan iyileşebilmektedir. Fakat ihmale gelmeyen bir hastalık olan bel fıtığı için doktorunuz genellikle cerrahi dışı yöntemler ile tedaviye başlayacaktır. Şayet ağrınız nedeniyle hala günlük yaşam aktivitelerinizi yerine getiremiyorsanız, ciddi güç kaybı veya idrar tutamama gibi sorunlar varsa, hekiminiz size cerrahi tedaviyi önerebilir. Bel fıtığı olan bir insanın bazen kendiliğinden geçer diyerek beklediği, ya da kulaktan dolma ilaçlar kullanarak ağrısının dinmesini beklediğini görmekteyiz. Bu çok sakıncalı bir durumdur. Fıtık farklı bir duruma çevirmeden mutlaka bir hekime görünmeli ve gerekli tedavi işlemlerinin başlaması gerekmektedir” dedi.
Dr. Naki Keleş şöyle devam etti: “Bel fıtığı nedir diye cevaplamak gerekirse; omurga, omur adı verilen birbirine bağlı bir dizi kemik yapıdan oluşmuştur. Disk, omurları birbirine bağlayan ve omurlar arası yastık gibi işlev gören sağlam bir bağ dokudur. Diskler, anulus fibrosus adı verilen sağlam bir dış tabakadan ve ortasında jel yapıdaki nükleus pulposustan oluşur. Kişi yaşlandıkça ortadaki jel yapı su içeriğini kaybederek yastık görevin daha az yerine getirmeye başlar. Bu durum, disk merkezinin dış tabakadaki bir çatlak yoluyla yer değiştirerek disk fıtıklaşması (bel fıtığı) denilen durumu oluşturmasına neden olur. Fıtıkların çoğu bel omurlarının tam bel bölgesinde ve belin hemen altında bulunan son iki diskinde oluşmaktadır. Fıtıklaşmış bir disk, bel ağrısı oluşturabildiği gibi, omurgadan çıkan sinirlere baskı oluşturabilir ve siyatik olarak adlandırılan bacaklarda ağrı, uyuşma ve ayakta güçsüzlüğe neden olabilir. Bel ve bacak ağrısının bel fıtığının dışında birçok başka sebebi de bulunmaktadır. Bu nedenle ayırıcı tanının dikkatli yapılması gerekir."
Bel fıtığı tedavi yöntemleri
Ani gelişen bel fıtığı olan hastaların yaklaşık yüzde 80-90’ının, cerrahi müdahale olmadan iyileşebildiğini belirten Keleş, “Doktorunuz genellikle cerrahi dışı yöntemler ile tedaviye başlayacaktır. Şayet ağrınız nedeniyle hala günlük yaşam aktivitelerinizi yerine getiremiyorsanız, ciddi güç kaybı veya idrar tutamama gibi sorunlar varsa, hekiminiz size cerrahi tedaviyi önerebilir. Cerrahi tedavi her ne kadar bacağınızın eski gücünü tam olarak geri getirmese de daha da güçsüzleşmesini önler ve bacak ağrınızın geçmesine yardımcı olur. Cerrahi genellikle sizi bacak ağrısından kurtarmak için önerilir ve bu konuda yüzde 90’ının üzerinde başarıya sahiptir, fakat bel ağrısını geçirmekte daha az oranda etkilidir” diye konuştu.
Bel Fıtığı Cerrahi dışı tedavi yöntemleri
Beyin Cerrahı Uzmanı Opr. Dr. Naki Keleş şu bilgileri verdi: "Hekiminizin size cerrahi dışı tedaviler olarak kısa süreli istirahat, şişliği azaltmak için antienflamatuar tedavi, ağrıyı kontrol altına almak için ağrı kesiciler, fizik tedavi, egzersizler veya epidural steroid enjeksiyonu tedavisi önerebilir. Şayet size istirahat önerildi ise önerilen süre kadar yatak istirahatı yapmaya özen gösteriniz. Çok uzun süreli yatak istirahatı, eklemlerde sertliğe ve kaslarınızda güçsüzlüğe neden olarak ağrıyı azaltacak hareketleri yapmanıza engel olur. Tedaviniz sırasında doktorunuza tekrar çalışmaya ne zaman başlayabileceğinizi sorunuz. Hekiminiz tedaviye başladıktan sonra, belinizi zorlamadan günlük yaşam aktivitelerinizi nasıl yapacağınıza dair eğitim verebilir. Cerrahi dışı tedavinin amacı sinir ve disk zedelenmesini azaltmak ve omurgayı korumak için fizik kondisyonu geliştirmek ve genel vücut işlevselliğini arttırmaktır. Bu, bel fıtığı hastalarının çoğunda ancak birden fazla tedavi yönteminin bir arada uygulandığı organize bir program ile gerçekleştirilebilir. Hekiminiz sizi egzersiz programına hazırlayabilmek için ağrınızı azaltmak ve kas spazmını çözmek için bazen öncelikle ultrason, elektrik uyarımı, sıcak-soğuk uygulamalar ve yüzeyel yöntemleri önerebilir. Traksiyon (germe) da bazı hastalarda sınırlı ağrı kontrolü sağlayabilir. Bazen de doktorunuz fıtığınızı iyileştiremeyecek olmasına rağmen, ağrınızı azaltmak için çelik çubukları bulunan veya esnek bel korseleri kullanmanızı önerebilir. Manüplasyon (bel çekme), spesifik olmayan bel ağrılarında kısa süreli bir iyileşme sağlayabilirse de bel fıtığı vakalarında çoğunlukla önerilmektedir. Bel ve bacak ağrılarınızı azaltmak için öncelikle hafif germe egzersizleri ve postür değişiklikleri önerilmelidir. Ağrınız azaldıktan sonra esneklik kuvvet ve dayanıklılığınızı geliştirecek ve normal günlük yaşantınıza dönmenize yardımcı olacak daha etkin egzersizler yapılabilir. Egzersizlere başlandıktan sonra iyileşme durumuna göre egzersiz tipi şekillendirilmelidir. Ev egzersizleri ve germe programlarını öğrenmek ve devam ettirmek tedavinin önemli parçalarıdır.”
Bel Fıtığı Cerrahi Tedavi
Cerrahinin amacının ağrı ve bacakta güçsüzlüğe neden olan fıtıklaşmış diskin sinire baskısını ortadan kaldırmak olduğunu ifade eden Opr. Dr. Naki Keleş, açıklamasını şöyle tamamladı: “En sık kullanılan yöntem diskektomi veya sadece fıtıklaşan disk parçasının temizlendiği parsiyel (kısmi) diskektoremidir. Diski net olarak görebilmek için bazen, diskin arka tarafında bulunan lamina denen kemiğin bir kısmını çıkarmak gerekir. Alınan kemik çok az bir parça (hemilaminatomi) veya daha geniş bir kısım (hemilaminatomi) olabilir. Bazı cerrahlar bazı vakalarda endoskop veya mikroskop kullanabilirler. Diskektomi lokal, spinal veya genel anestezi altında yapılabilir. Hasta ameliyat masasına yüzüstü, genellikle de dizüstü pozisyonda yatar. Fıtıklaşan diskin üzerinde cilde küçük bir kesi yapılır ve omurganın üzerindeki kaslar kemikten sıyrılır. Cerrahın sıkışmış siniri görebilmesi için küçük bir parça kemik çıkarılabilir. Fıtıklaşmış disk ve kopan parçaları çıkarılarak sinir sıkışıklığı giderilir. Osteofit denilen kemik çıkıntılar da sinire baskı oluşturabilecek herhangi bir şey kalmaması için temizlenir. Genellikle kanama çok az olur.”
