Güvenlik Uzmanı Abdullah Ağar, İhlas Haber Ajansı muhabirine, İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatibzade'nin açıklamasını değerlendirerek, İran'ın birtakım şeylerden rahatsız olduğunu söyledi.
İran'ın "öküz altında buzağı" aradığını ifade eden Ağar, "Azerbaycan'ın Türkiye ile beraber yapmış olduğu tatbikatlar veya tatbikatlara Pakistan'ın dahil olması uluslararası hukuka uygun, ülkelerin karşılıklı olarak yapmış oldukları anlaşmalar çerçevesinde şekillenen bir temel gerçeklik. Burada bir askeri birlik barındırma yok, konunun Hazar ile yakından uzaktan alakası yok. YPG/PKK başta olmak üzere Şii milislerin Türkiye'ye karşı tahrik edilmesi ve kullanılması başta olmak üzere pek çok gerginlik noktası var. Ama bu mesele bence bir köpürtme. Türkiye'nin Azerbaycan'da yaptığı tatbikatın İran'ı tehdit eden ve Hazar Denizi'nde statüyü bozan bir tarafı yok" dedi.
Bölgesel aktörler rahatsız
İran'ın özellikle Karabağ Savaşı'nda ortaya koymuş olduğu reflekslerin en iyi İran tarafından bilindiğini vurgulayan Ağar, "Halen İran tırlarının Karabağ'da kendisini göstermesi dostluğa ve kardeşliğe uymuyor. Ermenistan'ı desteklerken Türkiye ve Azerbaycan'ı öteleyen son derece kurnazca bir politikası olduğunu en iyi kendisi biliyor" diye konuştu.
Karabağ Savaşı'nda Türkiye, Pakistan ve Azerbaycan'ın çok büyük bir yakınlaşma yaşadığını aktaran Ağar, şunları kaydetti:
"Bu ete kemiğe büründü. Özellikle üç bayrak bir aradaydı. Hem sahadan kaynaklanan, hem ülkelerin, halkların birbirine yakınlığından kaynaklanan hem de stratejik ve jeopolitik katmanlarda işbirliğine karşılık gelen fotoğrafları var. Aslında İran'daki temel rahatsızlığın temel sebebi de bu. Türkiye, Azerbaycan ve Pakistan'ın birbirine yakınlaşması pek çok bölgesel aktörü rahatsız ediyor. Sonuçta iki ülkenin bir araya gelmesi nasıl bir sonuç üretmişse, üç ülkenin bir araya gelmesi de çok daha yüksek seviyede başarılı işbirlikleri üretecek. Bunlarda rekabet halindeki ülkelerin işine gelmeyecek."
Şahinoğlu: "Hazar Denizi'ndeki boru hatlarının güvenliği Türkiye için de önemli"
Bakü merkezli Atlas Araştırmalar Merkezi Başkanı Elhan Şahinoğlu da İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatibzade'nin "Hazar'a kıyısı olan devletlerin genel anlaşmasına göre, diğer ülkelerin havzadaki askeri varlığı kabul edilemez" açıklamasına ilişkin, Tahran'ın Türkiye-Azerbaycan birliğinden endişeli olduğunu belirtti.
Tahran'ın Azerbaycan sınırındaki Ermeni ayrılıkçılara hangi İran yapısının yakıt taşıdığını araştırması gerektiğini kaydeden Şahinoğlu, "Bu, uluslararası hukuka veya iki ülke arasında imzalanan çok sayıda anlaşmaya uygun değildir. Tahran, Azerbaycan'ın endişelerini ve notlarını dikkate almıyor. Azerbaycan donanmasını modernize etme hakkına sahiptir. Bu ancak Hazar Denizi'nde uygulanarak yapılabilir. Azerbaycan donanmasını ancak stratejik müttefiki Türkiye'nin desteğiyle modernize edebilir. Azerbaycan'ın Ermeni ayrılıkçılarını destekleyen devletlerle bunu yapamayacağı ve yapmaması gerektiği açıktır. Azerbaycan'ın Hazar Denizi'nde sahile boru hatlarının döşendiği zengin enerji sahaları var. Azerbaycan kendi güvenliğini de düşünmeli. Türkiye ile ortak sualtı saldırı ve savunma tatbikatlarının amaçlarından biri de budur. Azerbaycan'ın Hazar Denizi'ndeki petrol ve gazı Türkiye üzerinden dünya pazarlarına taşınmaktadır. Bu da Hazar Denizi'ndeki sahaların ve boru hatlarının güvenliğinin Türkiye için de önemli olduğu anlamına geliyor" ifadelerini kullandı.
"Türkiye-Azerbaycan askeri ittifakı başka ülkelere yönelik değildir"
"Azerbaycan-Türk askeri tatbikatları diğer kıyı devletlerini rahatsız etmezken neden sadece İran endişeleniyordu?" diyen Şahinoğlu, "Anlaşılan mesele askeri tatbikatlar değil. Aslında Azerbaycan-Türkiye askeri ittifakı, Azerbaycan ve Türkiye topraklarına sahip çıkan Ermenistan'ı endişelendirmeli. Çünkü Ermenistan, Azerbaycan ve Türkiye'nin toprak bütünlüğünü tanımaktan kaçınıyor. Ermenistan, her iki ülkeyle de barış anlaşması imzalamadığı için Azerbaycan-Türkiye ortak askeri tatbikatları düzenleme konusunda isteksiz. Türkiye-Azerbaycan askeri ittifakı başka ülkelere yönelik değildir. Ancak Erivan gibi Tahran da Azerbaycan-Türkiye askeri ittifakından endişe duyuyor. İran, Türkiye'nin Azerbaycan da dahil olmak üzere Güney Kafkasya'da güçlenmesini her zaman kıskanmıştır" değerlendirmesinde bulundu.
Ersin Turan
