25-03-2021 15:41
Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu kötü durumdan kurtulması için gündeme gelen Türkçülük fikri; özellikle 2. Meşrutiyet’in ilan edilmesinden sonra daha fazla taraftar bulmaya başlamış, Balkan Savaşları’ndaki mağlubiyet sonrası etkili olmuştur. Bu doğrultuda kurulan Türk Ocakları’nın geçmişi bu ve bugünü hakkında bilgi almak için Gaziantep Ocağı Şube Başkanı Doç. Dr. Mustafa Mete ile görüştük.
Ziya Gökalp’in oluşturduğu zeminin, başta Türk aydınları içinde olmak üzere Türkçülük hareketinin daha fazla taraftar bulmasını sağladığını ifade eden Doç. Dr. Mete, hareketin yaygınlaşmaya başlamasıyla teşkilatlanma ve kurumsallaşmanın gündeme gelmesi bağlamında ilk olarak 1908 yılında Türk Derneği, 1911’de ise Türk Yurdu Cemiyeti’nin kurulduğunu söyledi. Dernek tarafından, daha sonra Türk Ocakları’nın yayım organı olacak olan Türk Yurdu Dergisi çıkarılmaya başlanmış, dergi o günden bu yana kesintisiz olarak çıkmaya devam etmiştir.
Doç. Dr. Mete, yapılan ön hazırlıkların ve nizamnamenin tamamlanmasıyla birlikte İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin merkezinde 25 Mart 1912 tarihinde Türk Ocağı’nın resmen kurulduğunu söyledi, Gaziantep Ocağı’nın açılış sürecini ise şöyle anlattı:
“Gaziantep Şubesi, Milli Mücadele’nin o ateşli döneminde, 1918 yılında kuruluyor. Kurucuları; Şefik Barlas, Dr. Saip Bey, Tahir Köseoğlu, Nafi Erkılıç, Abdulkadir Göğüş, Mustafa Mennan ve Osman Aksoy.”
Türk Ocakları Gaziantep Şubesi’nin, Milli Mücadele Dönemi’nde Mustafa Kemal Atatürk ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetine desteğini hiçbir zaman esirgemediğinin altını çizen Başkan Mete, Ankara olan ilişkileri aktardı:
“Yunanlıların İzmir’i işgali üzerine Gaziantep Türk Ocağı tarafından Mustafa Kemal Paşa’ya gönderilen telgrafta, Mustafa Kemal Paşa’nın tamim ve telgrafından haberdar olunduğu bildirilmiştir. İngiliz işgaline karşı tedbir alınması istenmiş, Antep’in ilelebet Türk kalması için çalışan Gaziantep gençliğinin Mustafa Kemal Atatürk’e bağlılığı bu telgrafta dile getirilmiştir.
Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte Gaziantep Türk Ocağı diğer şubeler gibi inkılapların ve kuruluş felsefesinin halka anlatılması görevini üstlenip; konferanslar, paneller düzenleyerek bu anlamda önemli hizmetlerde bulunmuştur.”
Doç. Dr. Mete, Gaziantep Türk Ocağı’nın, bünyesinde spor kulübü bulundurmasıyla spor alanında topluma öncülük etme görevini başarıyla yerine getirdiğini ifade etti; verilen milli mücadelenin ardından Cumhuriyet’in kurulduğu o yokluk yıllarında, spor ve sanatla uğraşan bir ocak haline geldiğine dikkat çekti.
Mete’nin verdiği bilgiye göre; 1931 yılında Türk Ocakları’nın kapatılması kararı alınınca, Ocak’a ait tüm mal varlığı ve taşınmazlar Cumhuriyet Halk Fırkası’na devredilmiştir. 1949 yılında tekrar açılan Türk Ocakları, kamu yararına çalışan dernek statüsü alıyor.
Türk Ocakları Gaziantep Şube Başkanı Doç. Dr. Mustafa Mete, Gaziantep Türk Ocağı’nın tekrar açılışı ile ilgili de şu bilgileri verdi:“3 Mayıs 2002 tarihinde Dr. Mehmet Berk ve bir grup arkadaşı tarafından tekrar açılmıştır. 1912’den günümüze kadar Türk Ocakları tüzüğünün başlangıç maddesi der ki: ‘Türk Ocakları siyasetle iştigal edemez.’ Mehmet Berk, 2019 yılında Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkan Yardımcısı seçildiği için görevi bırakmıştır ve 2019 yılında yeni bir kongre ile bendeniz göreve başlamış bulunmaktayım.”
Haber: Başak AKAY
Ziya Gökalp’in oluşturduğu zeminin, başta Türk aydınları içinde olmak üzere Türkçülük hareketinin daha fazla taraftar bulmasını sağladığını ifade eden Doç. Dr. Mete, hareketin yaygınlaşmaya başlamasıyla teşkilatlanma ve kurumsallaşmanın gündeme gelmesi bağlamında ilk olarak 1908 yılında Türk Derneği, 1911’de ise Türk Yurdu Cemiyeti’nin kurulduğunu söyledi. Dernek tarafından, daha sonra Türk Ocakları’nın yayım organı olacak olan Türk Yurdu Dergisi çıkarılmaya başlanmış, dergi o günden bu yana kesintisiz olarak çıkmaya devam etmiştir.
Doç. Dr. Mete, yapılan ön hazırlıkların ve nizamnamenin tamamlanmasıyla birlikte İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin merkezinde 25 Mart 1912 tarihinde Türk Ocağı’nın resmen kurulduğunu söyledi, Gaziantep Ocağı’nın açılış sürecini ise şöyle anlattı:
“Gaziantep Şubesi, Milli Mücadele’nin o ateşli döneminde, 1918 yılında kuruluyor. Kurucuları; Şefik Barlas, Dr. Saip Bey, Tahir Köseoğlu, Nafi Erkılıç, Abdulkadir Göğüş, Mustafa Mennan ve Osman Aksoy.”
Türk Ocakları Gaziantep Şubesi’nin, Milli Mücadele Dönemi’nde Mustafa Kemal Atatürk ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetine desteğini hiçbir zaman esirgemediğinin altını çizen Başkan Mete, Ankara olan ilişkileri aktardı:
“Yunanlıların İzmir’i işgali üzerine Gaziantep Türk Ocağı tarafından Mustafa Kemal Paşa’ya gönderilen telgrafta, Mustafa Kemal Paşa’nın tamim ve telgrafından haberdar olunduğu bildirilmiştir. İngiliz işgaline karşı tedbir alınması istenmiş, Antep’in ilelebet Türk kalması için çalışan Gaziantep gençliğinin Mustafa Kemal Atatürk’e bağlılığı bu telgrafta dile getirilmiştir.
Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte Gaziantep Türk Ocağı diğer şubeler gibi inkılapların ve kuruluş felsefesinin halka anlatılması görevini üstlenip; konferanslar, paneller düzenleyerek bu anlamda önemli hizmetlerde bulunmuştur.”
Doç. Dr. Mete, Gaziantep Türk Ocağı’nın, bünyesinde spor kulübü bulundurmasıyla spor alanında topluma öncülük etme görevini başarıyla yerine getirdiğini ifade etti; verilen milli mücadelenin ardından Cumhuriyet’in kurulduğu o yokluk yıllarında, spor ve sanatla uğraşan bir ocak haline geldiğine dikkat çekti.
Mete’nin verdiği bilgiye göre; 1931 yılında Türk Ocakları’nın kapatılması kararı alınınca, Ocak’a ait tüm mal varlığı ve taşınmazlar Cumhuriyet Halk Fırkası’na devredilmiştir. 1949 yılında tekrar açılan Türk Ocakları, kamu yararına çalışan dernek statüsü alıyor.
Türk Ocakları Gaziantep Şube Başkanı Doç. Dr. Mustafa Mete, Gaziantep Türk Ocağı’nın tekrar açılışı ile ilgili de şu bilgileri verdi:“3 Mayıs 2002 tarihinde Dr. Mehmet Berk ve bir grup arkadaşı tarafından tekrar açılmıştır. 1912’den günümüze kadar Türk Ocakları tüzüğünün başlangıç maddesi der ki: ‘Türk Ocakları siyasetle iştigal edemez.’ Mehmet Berk, 2019 yılında Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkan Yardımcısı seçildiği için görevi bırakmıştır ve 2019 yılında yeni bir kongre ile bendeniz göreve başlamış bulunmaktayım.”
Haber: Başak AKAY
