TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşmeleri devam eden konutların turizm amaçlı kiralanmasına yönelik düzenlemeleri içeren kanun teklifinin yasalaşması halinde yıllık 51 milyar 638 milyon 400 bin liralık bir kazancın kayıt altına alınması ve vergilendirilmesi öngörülüyor.
AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan Konutların Turizm Amaçlı Kiralanmasına ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin etki analizi yapıldı.
Kültür ve Turizm Bakanlığınca hazırlanan analizde, son yıllarda dünyada ve Türkiye'de, turizmdeki alternatif konaklama arayışları sonucunda ikincil konutların kısa süreli kiralamalar yapılmak suretiyle turistik konuta evrilmeye başlandığı ve turizm sektöründe yeni bir alt kol haline geldiği belirtildi.
Yurt dışında da konutların turizm amaçlı kullanımlara ilişkin mevzuat düzenlemeleri olduğu, özellikle İspanya, İtalya, Fransa ve Amerika Birleşik Devletleri örneklerinin incelendiğinde; genel olarak bu ülkelerde turistik amaçlı kiralanan konutların ve turistlerin bilgilerinin kamu düzenini koruma amacıyla kayıt altına alındığı, vergi potansiyelini artırmaya yönelik düzenlemelerin olduğu ve aykırı durumlarda yaptırımların öngörüldüğüne dikkat çekildi.
Türkiye'de yaklaşık 30 bin civarında turizm amaçlı kiralanan konut olduğunun tespit edildiği bildirilen analizde, şu ifadelere yer verildi:
"Bunun yanı sıra çok sayıda kayıt dışı konut kiralanması yapıldığı da dikkate alındığında, yasal düzenleme yapılarak mevzuattaki eksikliğin giderilmesi, kayıt dışılığın önlenmesi zaruret haline gelmiştir. Bu açıdan 2028 yılı hedefi olan 90 milyon turist ve 100 milyar dolar turizm gelirine ulaşılabilmesi amacı doğrultusunda, ülkemizin turizm sektöründe gösterdiği büyük ilerlemenin, turistik konutların da dahil olduğu bir sistemle artarak devam etmesi için turizm politikasının belirleyici ve uygulayıcısı olan Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından, konutların turizm amaçlı kiralanmasına ilişkin düzenleme yapılarak, ülkemizin dünya turizm sektöründeki değişmekte olan turizm trendlerine uyum sağlaması hedeflenmektedir."
Kayıt dışı kullanılan 80 bin konut var
İl emniyet müdürlükleri ve jandarma komutanlıkları tarafından il ve ilçeler bazında Bakanlığa iletilen, kısa süreli konaklamaya konu ev, apart, rezidans ve benzeri kullanımların adet ve kapasite verileri incelendiğinde toplamda 30 bin 908 adet birimde 425 bin 902 kişinin kayıtlı bir şekilde konakladığı belirtildi.
Buna göre, en çok konaklama sırasıyla Muğla'da 7 bin 543 birimde 77 bin 920 kişi, Antalya'da 5 bin 922 birimde 65 bin 392 kişi, Denizli'de de 2 bin 418 evde 43 bin 333 kişi olarak kayıtlara geçti.
Bazı illerde ilan sayısının kayıtlı ev sayısından düşük olduğu, bunun nedeninin de kiralamada aracı kurum olarak emlakçılar, acentalar veya sosyal çevre tercih edilmesi olduğu düşünüldüğü belirtildi.
Bahse konu sorgulamalar sonucunda, varsayımsal olarak turizm amaçlı kiralanan konutların yarısından daha azının kayıtlı olduğu ve sistemde kayıt dışı kullanıma konu yaklaşık 80 bin adet konut olduğu sonucuna varıldı.
Yıllık 51 milyar 638 milyon 400 bin liralık kazanç kayıt dışı
Etki analizinde, günübirlik konut kiralama yapılan bir internet sitesi üzerinden Türkiye genelindeki ilanlarda belirtilen günlük kira ortalaması sorgusunda Eylül 2023 tarihi için 3 bin 586 lira rakamına ulaşıldığı belirtildi. Bu bağlamda 80 bin konutun 6 aylık (180 gün) kiralandığı varsayıldığında yıllık 51 milyar 638 milyon 400 bin liralık bir kazancın kayıt dışı ve vergisiz bir şekilde edinildiği görüldü.
Söz konusu kazancın kayıt dışı olduğu düşünüldüğünde, kazanç sahiplerinin gerçek ya da tüzel kişi olup olmadığı, sözleşmelerin yazılı olup olmadığı ve benzeri konularda kesin veriler bulunmadığından, elde edilecek vergi gelirinin hesaplanamadığı kaydedildi.
Analizde, "Resmi verilere göre ülkemizde turizm amaçlı günübirlik kiralanan yaklaşık 31 bin adet konut bulunmakla birlikte, rapor kapsamında açıklanan araştırmalar sonucunda kayıt dışı olarak yaklaşık 80 bin adet konutun da faaliyette bulunduğu tahmin edilmektedir." bilgisi verildi.
