05-03-2016 09:29
table border=’0" cellpadding=’0" cellspacing=’0" width=’98%">
05/03/1869
![’Doğum"](’https://www.tarihtebugun.gen.tr/images/icon_dogum.gif")
Nazilere karşı muhalefetiyle tanınan Alman kardinal Münih Paşpiskoposu Michael von Faulhaber.
![](’https://www.tarihtebugun.gen.tr/images/spacer.gif")
05/03/1871
Polonya Sosyal Demokrat Partisi ve daha sonra Almnay Komünist Partisi’ne dönüşen Spartakistler Birliği’nin kurucusu, Polonya kökenli Alman devrimci Rosa Luxemburg.
05/03/1890
Meksika’daki kırsal yaşamı dile getiren macera romanlarıyla ünlü yazar B. Traven. Kimliğini açıklamayı reddeden ve gerçek adı asla öğrenilemeyen Traven’in kimliği hakkında kesin olarak bilinen tek şey romanlarının çoğunun Almanca olarak yazıldığı ve ilk baskılarının Almanya’da yapıldığıydı.
05/03/1893
![’Ölüm"](’https://www.tarihtebugun.gen.tr/images/icon_olum.gif")
Fransız Tarihçi Hippolyte Taine.
05/03/1920
![’Olay"](’https://www.tarihtebugun.gen.tr/images/icon_olay.gif")
Türkiye Yeşilay Cemiyeti kuruldu.
05/03/1922
Sıra dışı bir üslupla çektiği ve toplumsal eleştiriye dayalı filmleriyle tanınan İtalyan film yönetmeni, şair, ve romancı Pier Paolo Pasolini.
05/03/1923
Şile’de Rum Değirmenlik Mahallesi’nde çıkan yandında çoğu terk edilmiş yaklaşık 550 Rum, 200 Müslüman hanesi, 100 dükkân, 1 cami, 2 kilise ve bazı resmi binalar yandı. Toplam 1500 kişi yangın dolayısıyla evsiz kaldı.
05/03/1924
İstanbul’da Maarif Müdürlüğü, Tevhid-i Tedrisat Kanunu gereğince medreselere el koydu.
05/03/1934
Aydın Milletvekili Dr. Reşit Galip, zatürreeden. Toprağa verildiği gün , gazeteler memleketin "Büyük bir inkilapçı, ateşli bir milliyetperver, temiz bir politikacı ve devlet adamı, samimi bir halkçı, canlı bir hatip ve doktor," kaybettiğini yazdı. Reşit Galip Şeyh Sait ayaklanmasından sonra kurulan İstiklal Mahkemesi üyeliğine seçilmişti. Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti ve Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin kuruluşunda etkin olmuştu.
05/03/1941
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Diyanet İşleri Başkanı Rıfat Börekçi, Ankara’da.
05/03/1942
Okul bahçelerine patates, yerelması, fasulye gibi sebzeler dikilmeye başladı.
05/03/1942
1982-1996 arasında dört kez üst üste İspanya Başbakanı olan avukat ve sosyalist politikacı Felipe González Márquez.
05/03/1946
İkinci Dünya Savaşı’nda ortaya çıkan ve Sovyetler Birliği ile Doğu Avrupa ülkelerini simgeleyen ’'Demirperde’' kavramı; ilk kez İngiltere Başbakanı Winston Churchill’in bir konuşmasında kullanıldı.
05/03/1950
Eskişehir’de sel felaketi:50 bin kişi açıkta kaldı, 2500 ev yıkıldı, 6 kişi boğuldu. Felaketzedelere Marshall Planı’ndan yardım geldi.
05/03/1951
Devlet Tiyatrosu Genel Müdürlüğü’nden ayrılan Muhsin Ertuğrul, özel bir tiyatro kurmaya karar verdiğini açıkladı. İstanbul Beyoğlu’nda Atlas Sineması’nın üst katında yer alması planlanan yeni tiyatronun adı Küçük Sahne olacak.
05/03/1952
74 Ticaninin duruşmasına Ankara1’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde başlandı. Tarikat Şeyhi Kemal Pilavoğlu,1934 yılında mahkum olduktan sonra Ticaniliği bıraktığını söyledi.
05/03/1953
1929’dan beri SSCB liderliğini elinde tutan Sovyetler Birliği. Komünist Partisi Birinci Sekreteri Josef Stalin öldü; bir gün sonra yerine Malenkov geçti. Asıl adı Yosif Vissariyonoviç Çugaşvili olan Stalin "Çelik Adam" anlamına gelen takma adını 1879’da devrimci mücadeleye atıldığı sırada almıştı.
05/03/1956
ABD’de Yüksek Mahkeme diğer mahkemelerin okullardaki ırk ayrımcılığını yasaklamasını onayladı.
05/03/1959
Türkiye ile ABD arasında ikili bir askeri bir antlaşma imzalandı. ABD’nin diğer Bağdat Paktı ülkeleriyle de imzaladığı bu ikili antlaşmaya göre, bu ülkelere doğrudan ya da dolaylı bir saldırı söz konusu olduğunda,ABD ülkenin isteği üzerine gerektiğinde silahlı kuvvetlere de başvurarak yardımda bulunacaktı.
05/03/1966
Millet Meclisi Seçim Kanunu tasarısı çıkıncaya kadar resmi tatil günleri de dahil olmak üzere devamlı çalışma kararı almıştı. Bu karar üzerine1966 yılı bugün toplandı.Adalet Partisi Kayseri Milletvekili Feyyaz Köksal’ın , Cumhuriyet Halk Partisi Kayseri Milletvekili Profesör Turhan Feyzioğlu’na, "Anası babası belli değil" demesi üzerine, CHP’liler ile AP’liler sille tokat birbirlerine girdiler. Adalet Partisi Malatya Milletvekili Hamit Fendoğlu’nun elinde beyaz saplı, şiş veya bıçak olduğu tahmin edilen bir cisim görüldü.TBMM’deki bu kavga sırasında CHP’li iki milletvekili yarandı. Başbakan Demirel Seçim Kanunu’nun çıkarılmasına her şeye karşın kararlı olduklarını açıkladı.
05/03/1969
Balıkesir’de Akbaşlak köyü muhtarı "aminli düğün tüzüğü" hazırladı ve mevlit okutmayan damatlara ceza kesileceğini açıkladı.
05/03/1969
Ant dergisinde yayımlanan "İşgal Toprağı, Kurt Köpeği" başlıklı yazısından ötürü yargılanan Yaşar Kemal beraat etti.
05/03/1971
Kırıkhan’da Türkiye İşçi Partililere (TİP) saldırıldı, 3 kişi öldü, 23 kişi yaralandı.İlçede sokağa çıkma yasağı başlatıldı.
05/03/1971
İstanbul’da Akbank’ın Selamiçeşme Şubesi silahlı 5 kişi tarafından soyuldu, soygun sanıklarından olduğu ileri sürülen Salman Kaya Bebek’te yakalandı.
05/03/1971
Amerikalı 4 asker Ankara’da THKO militanlarınca kaçırıldı. Örgüt gazetelere gönderdiği bildirisinde kaçırma esnasında yakalanan bir arkadaşlarının bırakılmasını ve Amerikalılara karşı fidye istedi. Bir gün sonra Amerikalıları kaçıranların ODTÜ’de saklandıkları duyumu üzerine üniversiteye polis baskını yapıldı. Erdal Şener adlı öğrenci ölürken 32 kişi de yaralandı. 2 bin ODTÜ öğrencisinin ifadesi alında ve 24 öğrenci tutuklandı. İnönü’nün CHP’li parlamenterlere "ODTÜ baskını konusunda hükümeti desteklemeliyiz" dediği öğrenildi.Kaçırılan Amerikalı askerler 8 Mart’ta THKO militanları tarafından serbest bırakıldı.
05/03/1972
Ağustos 1971’de Sultanahmet’te esrar satarken yakalanan ve 6 yıl hapse mahkum edilen 14 yaşındaki İngiliz çocuk, Türkiye ile İngiltere arasında sorun oldu. İngiliz basını "Gaddar Türkler" diye manşetler attılar. Bunun üzerine Başbakan Nihat Erim programında olmasına rağmen 1972’de ABD’ye giderken Londra’ya uğramadı.
05/03/1975
İşadamı Kemal Has ortaklarından Ahmet Celepçi tarafından öldürüldü.
05/03/1976
Amerikan uçak firması Lockheed’in Türkiye’de dahil olmak üzere çeşitli ülkelerdeki nüfuslu kişilere rüşvet dağıttığı1976 yılı Şubat ayında ortaya çıkmıştı. Ankara Savcılığı soruşturma açmıştı.1976 yılı bugün Hava Kuvvetleri Komutanı Emin Alpkaya, soruşturmanın selameti açısından istifa etti. Ferruh Bozbeyli Başbakan Demirel’in Hava Kuvvetleri Komutanı Alpkaya’yı örnek alarak istifa etmesini istedi.
05/03/1977
Suudi Arabistan’da yaptığı bir kaza sonucu iki kişinin bacağının kırılmasına neden olan Türkiyeli şoför, 300 bin lira para cezasına çarptırıldı, ancak bu parayı ödeyemediği için ayağını kırdığı kişilerin yanında ömür boyu köleliğe mahkum edildi. Dışişleri Bakanlığı ve Türkiye Otomobilciler Federasyonu, şoförü kırtarmak için girişimler başlattı.
05/03/1977
Türkan Şoray Dünya Kadın Rejisörleri Festivali’nde Dönüş filmindeki başarısı nedeniyle Brüksel’de özel ödül aldı.
05/03/1978
İstanbul İstinye’de yapılan 23. Balkan Kros Şampiyonası’nda Mehmet Yurdadön 12 bin metre, Sadık Salman 8 bin metre yarışmasında birinci oldular.
05/03/1980
Zile’de okul öğrencileri arasında çıkan çatışma, halkında katılmasıyla büyüdü. CHP’li ve Alevi olarak bilinen Zilelilere ait çok sayıda işyeri tahrip edildi. CHP ilçe başkanı yazıhanesinde vurularak ağır yaralandı. Olaylarda1 kişi hayatını kaybetti,12 kişi yaralandı, gece sokağa çıkma yasağı konuldu.
05/03/1981
İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi yasadışı örgüt kurmak ve komünizm propagandası yapmak suçundan 7 TİP yöneticisini tutukladı.
05/03/1983
Karikatürist Mustafa (Mim) Uykusuz, 61 yaşında öldü.
05/03/1984
İstanbul Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi, Papaya suikast düzenlemek suçundan Mehmet Ali Ağca hakkında açılan davada görevsizlik kararı verdi.
05/03/1986
Son 42 yılın en yoğun kar yağışı altında kalan İstanbul’da hayat felce uğradı.
05/03/1986
Yüce Divan tarafından iki yıl hapse mahkum edilen eski Devlet Bakanı İsmail Özdağlar’ın milletvekilliğiTBMM Genel Kurulu’nda düşürüldü.
05/03/1987
Sinema ve tiyatro sanatçısı Gülistan Güzey, İstanbul’da. Sanatçı Düğün Gecesi, Yayla Kartalı, Cyrano De Bergerac, Sacide, Anastasia, Yaşama Sevinci gibi bir çok oyunda başrol oynadı
05/03/1991
Yapı ve Kredi Bankası’nın kurucusu Kazım Taşkent, İstanbul’da. Taşkent, Almanya Federal Cumhuriyeti Liyakat Nişanı sahibiydi.
05/03/1992
Sovyet şair Yevgeniy Yevtuşenko.
05/03/1993
Savaş uçaklarının bombaladığı Muş’un Kızılsu Vadisi’ndeki kamptan kaçmak isteyen 60 PKK militanı, patlamaların şiddetiyle kopan çığın altında kalarak öldü.
05/03/1994
Birleşmiş Milletler, Bosna’ya Türk askeri gönderilmesini kabul etti.
05/03/1999
Çankırı Valisi Ayhan Çevik, bombalı saldırıda ağır yaralandı; koruma polisi ve iki lise öğrencisinin öldüğü saldırıyı yasadışı TİKKO örgütü üstlendi.
05/03/2000
İnternet aracılığıyla uluslararası ün yapan Mahir Çağrı, Forbes Dergisi’nin en ünlü100 kişisi arasına girdi.
05/03/2000
Hayırseverliğiyle tanınan işadamı İzzet Baysal öldü.
05/03/1869
Nazilere karşı muhalefetiyle tanınan Alman kardinal Münih Paşpiskoposu Michael von Faulhaber.
05/03/1871
Polonya Sosyal Demokrat Partisi ve daha sonra Almnay Komünist Partisi’ne dönüşen Spartakistler Birliği’nin kurucusu, Polonya kökenli Alman devrimci Rosa Luxemburg.
05/03/1890
Meksika’daki kırsal yaşamı dile getiren macera romanlarıyla ünlü yazar B. Traven. Kimliğini açıklamayı reddeden ve gerçek adı asla öğrenilemeyen Traven’in kimliği hakkında kesin olarak bilinen tek şey romanlarının çoğunun Almanca olarak yazıldığı ve ilk baskılarının Almanya’da yapıldığıydı.
05/03/1893
Fransız Tarihçi Hippolyte Taine.
05/03/1920
Türkiye Yeşilay Cemiyeti kuruldu.
05/03/1922
Sıra dışı bir üslupla çektiği ve toplumsal eleştiriye dayalı filmleriyle tanınan İtalyan film yönetmeni, şair, ve romancı Pier Paolo Pasolini.
05/03/1923
Şile’de Rum Değirmenlik Mahallesi’nde çıkan yandında çoğu terk edilmiş yaklaşık 550 Rum, 200 Müslüman hanesi, 100 dükkân, 1 cami, 2 kilise ve bazı resmi binalar yandı. Toplam 1500 kişi yangın dolayısıyla evsiz kaldı.
05/03/1924
İstanbul’da Maarif Müdürlüğü, Tevhid-i Tedrisat Kanunu gereğince medreselere el koydu.
05/03/1934
Aydın Milletvekili Dr. Reşit Galip, zatürreeden. Toprağa verildiği gün , gazeteler memleketin "Büyük bir inkilapçı, ateşli bir milliyetperver, temiz bir politikacı ve devlet adamı, samimi bir halkçı, canlı bir hatip ve doktor," kaybettiğini yazdı. Reşit Galip Şeyh Sait ayaklanmasından sonra kurulan İstiklal Mahkemesi üyeliğine seçilmişti. Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti ve Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin kuruluşunda etkin olmuştu.
05/03/1941
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Diyanet İşleri Başkanı Rıfat Börekçi, Ankara’da.
05/03/1942
Okul bahçelerine patates, yerelması, fasulye gibi sebzeler dikilmeye başladı.
05/03/1942
1982-1996 arasında dört kez üst üste İspanya Başbakanı olan avukat ve sosyalist politikacı Felipe González Márquez.
05/03/1946
İkinci Dünya Savaşı’nda ortaya çıkan ve Sovyetler Birliği ile Doğu Avrupa ülkelerini simgeleyen ’'Demirperde’' kavramı; ilk kez İngiltere Başbakanı Winston Churchill’in bir konuşmasında kullanıldı.
05/03/1950
Eskişehir’de sel felaketi:50 bin kişi açıkta kaldı, 2500 ev yıkıldı, 6 kişi boğuldu. Felaketzedelere Marshall Planı’ndan yardım geldi.
05/03/1951
Devlet Tiyatrosu Genel Müdürlüğü’nden ayrılan Muhsin Ertuğrul, özel bir tiyatro kurmaya karar verdiğini açıkladı. İstanbul Beyoğlu’nda Atlas Sineması’nın üst katında yer alması planlanan yeni tiyatronun adı Küçük Sahne olacak.
05/03/1952
74 Ticaninin duruşmasına Ankara1’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde başlandı. Tarikat Şeyhi Kemal Pilavoğlu,1934 yılında mahkum olduktan sonra Ticaniliği bıraktığını söyledi.
05/03/1953
1929’dan beri SSCB liderliğini elinde tutan Sovyetler Birliği. Komünist Partisi Birinci Sekreteri Josef Stalin öldü; bir gün sonra yerine Malenkov geçti. Asıl adı Yosif Vissariyonoviç Çugaşvili olan Stalin "Çelik Adam" anlamına gelen takma adını 1879’da devrimci mücadeleye atıldığı sırada almıştı.
05/03/1956
ABD’de Yüksek Mahkeme diğer mahkemelerin okullardaki ırk ayrımcılığını yasaklamasını onayladı.
05/03/1959
Türkiye ile ABD arasında ikili bir askeri bir antlaşma imzalandı. ABD’nin diğer Bağdat Paktı ülkeleriyle de imzaladığı bu ikili antlaşmaya göre, bu ülkelere doğrudan ya da dolaylı bir saldırı söz konusu olduğunda,ABD ülkenin isteği üzerine gerektiğinde silahlı kuvvetlere de başvurarak yardımda bulunacaktı.
05/03/1966
Millet Meclisi Seçim Kanunu tasarısı çıkıncaya kadar resmi tatil günleri de dahil olmak üzere devamlı çalışma kararı almıştı. Bu karar üzerine1966 yılı bugün toplandı.Adalet Partisi Kayseri Milletvekili Feyyaz Köksal’ın , Cumhuriyet Halk Partisi Kayseri Milletvekili Profesör Turhan Feyzioğlu’na, "Anası babası belli değil" demesi üzerine, CHP’liler ile AP’liler sille tokat birbirlerine girdiler. Adalet Partisi Malatya Milletvekili Hamit Fendoğlu’nun elinde beyaz saplı, şiş veya bıçak olduğu tahmin edilen bir cisim görüldü.TBMM’deki bu kavga sırasında CHP’li iki milletvekili yarandı. Başbakan Demirel Seçim Kanunu’nun çıkarılmasına her şeye karşın kararlı olduklarını açıkladı.
05/03/1969
Balıkesir’de Akbaşlak köyü muhtarı "aminli düğün tüzüğü" hazırladı ve mevlit okutmayan damatlara ceza kesileceğini açıkladı.
05/03/1969
Ant dergisinde yayımlanan "İşgal Toprağı, Kurt Köpeği" başlıklı yazısından ötürü yargılanan Yaşar Kemal beraat etti.
05/03/1971
Kırıkhan’da Türkiye İşçi Partililere (TİP) saldırıldı, 3 kişi öldü, 23 kişi yaralandı.İlçede sokağa çıkma yasağı başlatıldı.
05/03/1971
İstanbul’da Akbank’ın Selamiçeşme Şubesi silahlı 5 kişi tarafından soyuldu, soygun sanıklarından olduğu ileri sürülen Salman Kaya Bebek’te yakalandı.
05/03/1971
Amerikalı 4 asker Ankara’da THKO militanlarınca kaçırıldı. Örgüt gazetelere gönderdiği bildirisinde kaçırma esnasında yakalanan bir arkadaşlarının bırakılmasını ve Amerikalılara karşı fidye istedi. Bir gün sonra Amerikalıları kaçıranların ODTÜ’de saklandıkları duyumu üzerine üniversiteye polis baskını yapıldı. Erdal Şener adlı öğrenci ölürken 32 kişi de yaralandı. 2 bin ODTÜ öğrencisinin ifadesi alında ve 24 öğrenci tutuklandı. İnönü’nün CHP’li parlamenterlere "ODTÜ baskını konusunda hükümeti desteklemeliyiz" dediği öğrenildi.Kaçırılan Amerikalı askerler 8 Mart’ta THKO militanları tarafından serbest bırakıldı.
05/03/1972
Ağustos 1971’de Sultanahmet’te esrar satarken yakalanan ve 6 yıl hapse mahkum edilen 14 yaşındaki İngiliz çocuk, Türkiye ile İngiltere arasında sorun oldu. İngiliz basını "Gaddar Türkler" diye manşetler attılar. Bunun üzerine Başbakan Nihat Erim programında olmasına rağmen 1972’de ABD’ye giderken Londra’ya uğramadı.
05/03/1975
İşadamı Kemal Has ortaklarından Ahmet Celepçi tarafından öldürüldü.
05/03/1976
Amerikan uçak firması Lockheed’in Türkiye’de dahil olmak üzere çeşitli ülkelerdeki nüfuslu kişilere rüşvet dağıttığı1976 yılı Şubat ayında ortaya çıkmıştı. Ankara Savcılığı soruşturma açmıştı.1976 yılı bugün Hava Kuvvetleri Komutanı Emin Alpkaya, soruşturmanın selameti açısından istifa etti. Ferruh Bozbeyli Başbakan Demirel’in Hava Kuvvetleri Komutanı Alpkaya’yı örnek alarak istifa etmesini istedi.
05/03/1977
Suudi Arabistan’da yaptığı bir kaza sonucu iki kişinin bacağının kırılmasına neden olan Türkiyeli şoför, 300 bin lira para cezasına çarptırıldı, ancak bu parayı ödeyemediği için ayağını kırdığı kişilerin yanında ömür boyu köleliğe mahkum edildi. Dışişleri Bakanlığı ve Türkiye Otomobilciler Federasyonu, şoförü kırtarmak için girişimler başlattı.
05/03/1977
Türkan Şoray Dünya Kadın Rejisörleri Festivali’nde Dönüş filmindeki başarısı nedeniyle Brüksel’de özel ödül aldı.
05/03/1978
İstanbul İstinye’de yapılan 23. Balkan Kros Şampiyonası’nda Mehmet Yurdadön 12 bin metre, Sadık Salman 8 bin metre yarışmasında birinci oldular.
05/03/1980
Zile’de okul öğrencileri arasında çıkan çatışma, halkında katılmasıyla büyüdü. CHP’li ve Alevi olarak bilinen Zilelilere ait çok sayıda işyeri tahrip edildi. CHP ilçe başkanı yazıhanesinde vurularak ağır yaralandı. Olaylarda1 kişi hayatını kaybetti,12 kişi yaralandı, gece sokağa çıkma yasağı konuldu.
05/03/1981
İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi yasadışı örgüt kurmak ve komünizm propagandası yapmak suçundan 7 TİP yöneticisini tutukladı.
05/03/1983
Karikatürist Mustafa (Mim) Uykusuz, 61 yaşında öldü.
05/03/1984
İstanbul Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi, Papaya suikast düzenlemek suçundan Mehmet Ali Ağca hakkında açılan davada görevsizlik kararı verdi.
05/03/1986
Son 42 yılın en yoğun kar yağışı altında kalan İstanbul’da hayat felce uğradı.
05/03/1986
Yüce Divan tarafından iki yıl hapse mahkum edilen eski Devlet Bakanı İsmail Özdağlar’ın milletvekilliğiTBMM Genel Kurulu’nda düşürüldü.
05/03/1987
Sinema ve tiyatro sanatçısı Gülistan Güzey, İstanbul’da. Sanatçı Düğün Gecesi, Yayla Kartalı, Cyrano De Bergerac, Sacide, Anastasia, Yaşama Sevinci gibi bir çok oyunda başrol oynadı
05/03/1991
Yapı ve Kredi Bankası’nın kurucusu Kazım Taşkent, İstanbul’da. Taşkent, Almanya Federal Cumhuriyeti Liyakat Nişanı sahibiydi.
05/03/1992
Sovyet şair Yevgeniy Yevtuşenko.
05/03/1993
Savaş uçaklarının bombaladığı Muş’un Kızılsu Vadisi’ndeki kamptan kaçmak isteyen 60 PKK militanı, patlamaların şiddetiyle kopan çığın altında kalarak öldü.
05/03/1994
Birleşmiş Milletler, Bosna’ya Türk askeri gönderilmesini kabul etti.
05/03/1999
Çankırı Valisi Ayhan Çevik, bombalı saldırıda ağır yaralandı; koruma polisi ve iki lise öğrencisinin öldüğü saldırıyı yasadışı TİKKO örgütü üstlendi.
05/03/2000
İnternet aracılığıyla uluslararası ün yapan Mahir Çağrı, Forbes Dergisi’nin en ünlü100 kişisi arasına girdi.
05/03/2000
Hayırseverliğiyle tanınan işadamı İzzet Baysal öldü.
