Avrupa İstatistik Ofisi Eurostat, Çekya'da işlenen cinayetlere ilişkin son verileri paylaştı. 2019 yılına ilişkin verilere göre, ülkede işlenen cinayetlerin yüzde 40'ını kadın cinayetleri oluşturuyor.
Ülkede 2019 yılında işlenen 143 cinayetin 57'si kadın cinayeti olarak kayıtlara geçti. 2020 yılında bin 170 kadın aile içi şiddete maruz kalırken, 2021 yılının ilk 9 ayında ise bu sayı 750 olarak dikkat çekti. Çekya'da şiddetin en fazla görüldüğü yer Prag Bölgesi olurken, Prag Bölgesini ise Orta Bohemya bölgesi takip ediyor.
AB'de 2019 yılında cinayetlerin yüzde 36'sı kadın cinayeti
Avrupa İstatistik Ofisi Eurostat'a göre, 2019 yılında Avrupa Birliği'nde yaşanan cinayet kurbanlarının yüzde 36'sını kadınlar oluşturuyor. Eurostat raporuna göre, Kıbrıs Rum Kesimi, Letonya, Malta, Avusturya, Norveç ve İsviçre'de kurbanlar arasında erkeklerden daha fazla kadın yer alıyor. Macaristan, Almanya, Hırvatistan ve Danimarka'da kadınların oranı yüzde 40'ın üzerindeydi. Sekiz AB ülkesinde bu oran yüzde 30 ile yüzde 40 arasında iken Romanya, Yunanistan, Slovakya, İrlanda, Litvanya, Estonya ve İsveç'te yüzde 30'un altın yer alıyor. Çekya'da ise cinayetlerin yüzde 40'ını kadınlar oluşturuyor.
Cinayetlerde detaylı veri tutulmuyor
Çekya'da toplam cinayet 2018 yılında 116 cinayet işlenirken, 2019 yılında bu sayı 143'e yükseldi. 2020 yılında ise bu sayı 130 olarak açıklandı. Çekya Polis Teşkilatı ve Çek İstatistik Enstitüsün verilerinde diğer tüm olaylarda kadın-erkek bilgileri ayrıntılı saklanırken cinayetlerle ilgili olarak bu ayrım yapılmıyor.
Çekya Polis Departmanı Sözcüsü Jakub Vincalek, “Biz cinayetleri kadın-erkek olarak sınıflandırmayız. Cinayetlerde kadın-erkek ayrımı yapmak bizim için gereksiz bir bilgidir” dedi. Çekya Polis Departmanı İstatistik Sorumlusu Binbaşı David Schimmer, failin hangi yöntemleri ve aletleri kullandığını istatistiksel olarak kaydetmediklerini dile getirdi.
Hradec Kralove Bölge Mahkemesi Başkan Yardımcısı Miroslav Veselsky de açıklamasında, “Faillerinin kadın olduğu aile içi cinayetlerinin büyük bir kısmı, uzun süreli zihinsel veya fiziksel istismardan kaynaklanıyor” dedi.
Cinayet sebebi kıskançlık, cinayet aleti ise bıçak
Adli tıp uzmanı Jan Lasek cinayetlerin ilişkide uzun süredir devam eden sorunlardan kaynaklandığını ifade ederken, bu sorunların da en büyüğünün kıskançlık olduğunu, stres, alkol ve ekonomik sorunların da diğer sebepler olarak sıralandığını sözlerine ekledi. Lasek, kadın cinayetlerinin genel olarak bıçak ile işlendiğini dile getirirken ateşli silahların da en çok kullanılan cinayet aleti olduğunu ifade etti.
2020 yılında yardım taleplerinde yüzde 60 var
Çekya'nın feminist oluşumlarından Hlas Proti Nasili Platformu'nun yayınladığı verilere göre, Çekya'daki kadınların 3'te 1'i fiziksel ve cinsel şiddete maruz kalırken, bunların 5'te 1'i ise hayatını kaybetti. Salgın döneminde ise kadınlardan gelen resmi yardım taleplerinde yüzde 60 artış görüldüğü belirlendi.
Çekya Hükümet Ofisi'nin 2018 yılı verilerine göre, kadınları şiddetten korumak veya şiddete maruz kalmış kadınların rehabilite etmek için 14,5 milyar Çek Kronu (yaklaşık 570 milyon Euro) harcandı. 2018 yılında aile içi şiddetin sağlık sistemine etkisi 4.8 milyar kron (yaklaşık 190 milyon Euro) olduğu kaydedildi.
Çek polisi kadına karşı şiddeti basit bir olay olarak görüyor
Çekya'nın önde gelen feminist derneklerinden proFem,Rosa ve Acorus ile Hlas Proti Nasili platformu kadına karşı şiddet ve kadın cinayetleri konusunda önemli çalışmalar yürütüyor. Feminist derneklerine göre, polis ve yargı mensupları eşler tarafından kadına yönelik şiddeti basit bir olay olarak görüyor ve şiddet uygulayan erkekler en düşük cezaları alıyor. Hatta sürekli olarak şiddete maruz kalan kadınların bu durumu sıkça dile getirdiklerinde histerik kişisel bozukluğa sahip oldukları düşünülüyor.
Öte yandan, Çek polisinin kadın cinayeti verilerini takip etmediğini ve açıklamadığını söyleyen dernekler şiddet sinyallerinin hafife alınmaması gerektiğini vurguluyor.
Son olarak Ağustos 2020'de Bohumin şehrinde eski eşini kıskançlık nedeniyle öldürmek isteyen bir adam, eski eşinin yaşadığı binayı yakmıştı. Kadın ile aynı anda binada bulunan diğer 10 kişi de hayatını kaybetmişti. Binayı ateşe veren kişi hakkında kadın tarafından polise defalarca şikayette bulunulduğu fakat polis tarafından yeterli önlemlerin alınmadığı ortaya çıkmıştı.
Aile içi şiddet yasası 2007'de yürürlüğe girdi
Çekya'da 135/2006 sayılı Aile İçi Şiddet Yasası 1 Ocak 2007 yılında yürürlüğe girdi. Yasaya göre, aile içi şiddet uygulayan erkek, polis tarafından evden uzaklaştırılacak ve 10 gün boyunca eve girmesi, kadının çevresinde dolaşması engellenebilecek. Polis, bu yasayla birlikte şiddet uygulayan şahsı sınır dışı edebilecek.
Özgür Öztürk
