Küresel petrol fiyatları, İngiltere ve ABD’nin ardından Avrupa Birliği’nin de Rus petrolü ithalatına yasak getireceği beklentisiyle yükselişte. ABD’nin Ortadoğu’daki petrol üreticilerine üretimi artırma çağrıları şimdilik karşılık bulmazken, dev stratejik rezervlerle piyasada fiyatlar dizginlenmeye çalışıyor. AB üyelerinin temsilcileri ise bugün bir araya gelerek yeni yaptırım paketini tartışacak. Bugün başlayacak NATO dışişleri bakanları toplantısında da AB bakanlarının 5. yaptırım paketini ele alması bekleniyor. Bununla birlikte uzmanlar Ukrayna savaşıyla artışını hızlandıran petrol fiyatlarının nereye gidebileceği konusunda bir uzlaşı içinde değil.
“AKIŞ DEVAM EDERSE RUSYA 321 MİLYAR DOLAR KAZANACAK”
Bloomberg ekonomistleri Rusya’nın - enerji akışları devam ederse - sadece bu yıl 100 milyar dolardan fazla petrol geliri elde edeceğini, doğalgazla birlikte enerji gelirlerinin 321 milyar dolara ulaşacağını tahmin ediyor. ABD Hazinesi yeni yaptırım getirerek Rusya’nın borç ödemelerini ABD bankaları üzerinden yapmasını engellese de, Rusya’nın enerji gelirleri de artıyor. Öte yandan İngiltere ve ABD’nin ambargolarının başladığı Mart 2022’de Rusya’nın petrol üretimi Ağustos 2021’deki Gazprom yangınından bu yana ilk kez düştü. Şubata göre yüzde 0,6 düşüşle 11,01 milyon varil/gün eşdeğeri ham petrol ve kondensat üretimi oldu.
“RUS PETROLÜ KESİLİRSE 180 DOLAR GÖRÜLEBİLİR”
Brent salı günü ambargo endişeleriyle 109 doların üzerine çıkarken, WTI da 105 dolar/varil düzeyini aştı. JP Morgan EMEA Yatırım Stratejileri Başkanı Grace Peters, Bloomberg TV’ye verdiği demeçte tam bir petrol ambargosunun veya Rusya’nın petrol tedariğini kesmesinin fiyatları 180 dolar düzeyine çıkarabileceğini söyledi.
“ÇİN VE HİNDİSTAN ALIMLARI YAPTIRIMLARI BERTARAF EDER”
Danışmanlık şirketi Wood Mackenzie’den Alex Sun ise Reuters’a yaptığı açıklamada Batı’nın almadığı petrolün Çin ve Hindistan gibi gelişen ekonomiler tarafından alınacağını ve petrol yaptırımlara rağmen piyasadaki arzın dengeleneceğini söylüyor. “Kendi kendine yaptırım uygulayan gelişmiş ekonomilerle gelişmekte olan pazarlar arasında yaşanacak ‘ham petrol takası’ küresel petrol ticaretini yeniden dengeleyecek” ifadelerini kullanan Sun, Çin’in indirimli Ural petrolü ile stratejik rezervlerini doldurma fırsatı oluştuğunu da belirtti. Hindistan’ın devlete ait rafinerisi ise ABD’den gelen ‘Rusya’dan petrol alımını artırma’ uyarısına rağmen mayıs ayı için 1 milyon varil alım yaptı. Wood Mackenzie tahminlerine göre Japonya ve Güney Kore de dahil AB üyeleri ve gelişmiş ekonomiler 650 bin varil/gün Rus petrolünü Ortadoğu’dan almaya başlayabilir.
Öte yandan İran ile yapılacak olası bir nükleer anlaşma da Batı’nın enerji fiyatlarını kontrol altına alma çabalarını destekleyebilir.
AP'DE 207 VEKİLDEN YENİ YAPTIRIMA İMZA
Ukrayna’da ‘savaş suçu’ işlendiğine ilişkin bağımsız araştırmalar devam edecek, ancak Avrupa Parlamentosu’nda 200’den fazla (207) millet vekili Rusya’ya acilen tepki verilmesi için Avrupa Konseyi’ni acil toplantıya çağırdı ve şu dört öneriyi sundu:
■ Tüm Rus petrol, doğalgaz ve kömürüne ambargo uygulansın
■ Tüm AB limanları Rus gemilerine kapatılsın
■ Tüm Rus bankaları SWIFT’ten çıkarılsın
■ Ukrayna’ya ilave askeri destek sağlansın.
Dow Jones haberine göre Rusya’dan potaş ithalatına bir kota getirilmesi de öneriler arasında olacak. Almanya örtülü bir enerji yaptırımı yerine doğalgazın ayrı tutulmasını istiyor. Ancak ülkenin savunma bakanı - maliye bakanı sonrasında aksini ifade etse de - doğalgaz yaptırımına bile yeşil ışık yaktı. Fransa da Almanya ile koordine içinde petrol ve kömüre ambargoyu destekliyor. AB doğalgazının üçte birini, petrolünün ise dörtte birini Rusya’dan alıyor. Doğalgaz konusunda birliğin bağımsızlaşması içi 3-4 yıla ihtiyaç olduğunu aktaran uzmanlar, petrol ve kömürde ise ambargonun daha mümkün olduğunu belirtiyor. Birçok AB lideri ve üst düzey yetkilisi yeni yaptırımlar getirilmesi gerektiği konusunda hemfikir ancak yaptırım kararları oy birliğiyle alındığından küresel petrol piyasasında gözler bu hafta AB’nin alacağı kararlarda olacak.
BAĞDAT, IKYB PETROLÜNÜN KONTROLÜNÜ İSTİYOR
Gelişmelere paralel Irak’ta Bölgesel Kürt Yönetimi’nin (IKYB) petrolünün Bağdat’ın kontrolüne geçmesi için Irak Petrol Bakanlığı, hükümete ait bir Kürdistan Ulusal Petrol Şirketi kurulmasını önerdi. Rusya’nın petrol devi Rosneft aracılığıyla 2017’den bu yana petrol boru hattı altypılarında yatırımını ve hakimiyetini artırdığı IKYB petrolünün Bağdat’ın yetkisine geçmesinin yanı sıra, son 18 yıl boyunca bölgesel yönetimin yapmış olduğu tüm petrol ve doğalgaz anlaşmalarının bir kopyasının ve tüm gelirlerin Bağdat’la paylaşılması talep ediliyor. Oilprice.com’da yer alan habere göre bu önerilere paralel ABD, Bağdat hükümetine enerji tedarik sorunlarını geçici olarak çözebilmesi için İran’dan doğalgaz ve elektrik ithal etmeye devam etmesi için yaptırımlar kapsamına alınmayacağı 120 günlük bir muafiyet verdi.
"GAZ AMBARGOSU ALMANYA'YI RESESYONA SOKAR"
Almanya’da sanayiden sonra hem Alman bankalardan hem de enerji devi E.ON’dan da Rus petrol gazının yasaklanması durumunda ağır ekonomik sonuçları olacağına ilişkin uyarı geldi. Bankalar Birliği BDB’den pazartesi günü yapılan açıklamada büyüme öngörüsü savaş nedeniyle - enerji akışı devam etse bile - yüzde 2’ye düşeceği öngörüldü. Deutsche Bank CEO’su Christian Sewing “Rus petrol ve gaz akışlarının durması halinde durum daha da kötüleşir, Almanya’da büyük bir resesyon kaçınılmaz olur” dedi. Sewing Avrupa Merkez Bankası’na da seslenerek “Acilen tahvil alımlarını sonlandırarak faiz artışları hakkında sinyal vermesi gerektiğini” belirtti. E.ON Almanya CEO’su Filip Thon, fiyatların zaten geçen yıla göre 20 katına çıktığını belirterek “Rus gazının yasaklanmasının Almanya ekonomisi için çok büyük sonuçları olur” dedi. Thon, böyle bir durumda tüketicilerin elektrik ve doğalgaz fiyatlarında korkunç artışlara hazırlanması gerektiğini de ekledi. Ayrıca Rus Gazprom’un cuma günü faaliyetlerini sonlandırdığı Gazprom Germania, Almanya enerji regülatörüne devrediliyor. Ekonomi Bakanı Robert Habeck konuya ilişkin açıklamasında “Enerji altyapısının kararlarını Kremlin’in vermesine izin vermeyeceğiz” demişti. Rusya’dan Avrupa’ya gaz akışı hala devam ediyor. Geçen yılın Nisan ayında 20 Euro/Kwh düzeyide olan Avrupa gösterge doğalgazı TTF ise TSİ 15:00 itibariyle 108 Euro/Kwh düzeyinde. İşgalin ilk haftasındaki panik işlemlerle TTF tarihi rekoru olan 326 Euro’ya kadar yükselmişti.
