Ankara
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ile OPEC dışı bazı ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun, yarın yapılacak toplantıda, petrol fiyatlarını destekleyebilmek ve yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının yol açtığı petrol talebi düşüşünün etkilerini azaltabilmek için üretim kesintilerini 2 ay daha uygulama kararı alması bekleniyor.
Kovid-19 salgınında mutasyon riski ve yeni dalga endişeleri nedeniyle birçok ülkenin yeni tedbirler devreye almasıyla azalan küresel ekonomik aktivite, OPEC+ grubu ülkelerinin en önemli gelir kaynağı olan ham petrolün uluslararası piyasalardaki fiyatlarını baskılamaya devam ediyor. Grubun, fiyatları destekleyebilmek adına aldığı üretim kesintisi kararının uygulanma süresini 2 ay daha uzatmasının mevcut piyasa koşulları içinde olumlu sonuçlar doğurabileceği öngörülüyor.
OPEC+ grubunun üretim kesintilerine nisan ayında da devam etme kararı aldığı bir önceki OPEC+ toplantısından kısa süre sonra petrol fiyatlarındaki yukarı yönlü hareketlenmeler hız kazandı ve fiyatlar mart başında son 13 ayın en yüksek seviyelerini gördü. Brent petrolün fiyatı 8 Mart’ta varil başına 71 doların üzerine çıkarken, aynı gün WTI ham petrolün varili 67,98 dolar seviyesini test etti.
Ancak son iki haftada özellikle Avrupa ülkelerinde tırmanışa geçen Kovid-19 vaka sayıları nedeniyle pek çok ülkenin daha sıkı tedbirler almaya başlaması ve aşılama çalışmalarının beklenenden daha yavaş ilerlemesi, ham petrol talebindeki toparlanmaya ilişkin beklentileri olumsuz etkileyerek petrol fiyatları üzerinde baskı oluşturdu. Brent petrolün varili 60,27 dolara kadar gerilerken, WTI türü petrolün fiyatı 10 dolardan fazla düşüş kaydetti ve 57,25 seviyesini gördü.
Birçok ülkede aşılama çalışmaları devam ederken, özellikle Avrupa ülkelerinde AstraZeneca aşısının sağlık üzerindeki etkisine yönelik endişeler ve temini konusunda yaşanan sıkıntılar petrol piyasalarındaki tedirginliği artırdı.
Hormuz Straits Partnership İdari Direktörü Bora Barıman, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 23 petrol üreticisi ülkeden oluşan OPEC+ grubunun, yarın video konferans yoluyla yapılması beklenen bakanlar toplantısında mevcut üretim seviyelerinin sürdürülmesi yönünde verecekleri bir kararın petrol fiyatlarının 60-65 dolar aralığında kalmasına destek olacağını belirtti.
Barıman, piyasa beklentisinin de aynı yönde olduğunun altını çizerek, güçlü bir talep artışı eğilimine ilişkin somut kanıtların olması durumunda fiyatların daha da artacağını söyledi.
OPEC+ ülkelerinin önceliğinin, rafinerilerin eritemeyeceği herhangi bir stok artışını engellemek olduğunu belirten Barıman, "Ancak talepte şu an çok keskin bir artış yok. Gelecekteki talep hareketlerini tahmin etmenin zorluğu göz önüne alındığında, mevcut kotaları 2 ay daha uzatmak mevcut piyasa koşullarında en doğru karar olacaktır." diye konuştu.
OPEC+ üreticileri için grup dışı rekabette pazar payını korumanın da önemli olduğunu vurgulayan Barıman, "Hindistan, petrol fiyatlarının daha fazla artması ihtimaline karşı seçeneklerini çeşitlendirmek için ABD'den ham petrol ithalatını artırıyor. Körfez üreticileri bu eğilimin devam etme ihtimaline karşı temkinli adım atmak isteyecektir. Ayrıca, OPEC+ ülkeleri küresel talepteki toparlanmanın geldiği noktayı çok iyi değerlendirmeli. Hepimiz normale dönmek istiyoruz ancak Kovid-19 Avrupa üzerindeki etkisini sürdürüyor. Bu belirsizlik seyahat, ticaret ve petrol talebindeki normalleşmeyi engelliyor." ifadelerini kullandı.
Küresel talepte beklenen iyileşme seviyesine tam olarak ulaşılamadığını yineleyen Barıman, şunları kaydetti:
"Uluslararası seyahat, jet yakıtı üretiminde rafinerilerden gelen ham petrole olan talebi artıracak ölçüde toparlanamadı. Bu dinamikler göz önüne alındığında piyasa, mevcut üretim seviyelerinin 2-3 ay daha sürdürülmesini bekliyor. Üretim kotalarının artırılması petrol pazarında bir sürpriz etkisi yaratarak fiyatları 60-65 dolar aralığının altına itebilir."
Üretim taleple eş zamanlı artırılmazsa fiyatlarda aşağı yönlü baskı oluşturabilir
Crystol Energy Üst Yöneticisi Carole Nakhle da OPEC+ ülkelerinin yarınki toplantıda piyasaya kaç varil sürüleceğine karar verirken sadece talepteki toparlanmanın gidişatına bakmayacağını, aynı zamanda petrol stokları ve OPEC+ grubu dışındaki arz artışının da gözlemleneceğini belirtti.
Nakhle, "OPEC+ amacının piyasa istikrarını sağlamak olduğunu iddia etse de grup üyeleri dolaylı olarak petrol fiyatlarının sürdürülebilir şekilde daha yüksek seviyelere ulaştığını görmek istiyor. Küresel petrol piyasalarını istikrara kavuşturma girişimlerinin önemli bir bedeli olduğunu ve çok büyük çaba gerektirdiğini ancak başarının ise sınırlı kaldığını unutmayın." diye konuştu.
OPEC+ grubunun toplantıları yeniden aylık bazda yapmaya başlamasının, Aralık 2020'den bu yana artarak devam eden piyasa istikrarsızlığını tetiklediğini dile getiren Nakhle, "Birkaç hafta öncesine kıyasla fiyatlarda son günlerde yaşanan gerileme, piyasa gözlemcilerinin üretim kesintilerinin bir ay kadar daha sürmesinin daha pozitif sonuçlar getireceğine dair inancını kuvvetlendirdi." dedi.
Nakhle, petrol fiyatlarının Nisan 2020'nin düşük seviyelerinden bugünkü seviyelere hızlı bir şekilde toparlanmasında OPEC+ grubunun rolünün yadsınamayacağını belirterek şunları söyledi:
"Büyük petrol üreticilerinden oluşan grup, bu açıdan önemli bir rol oynamaya devam ediyor. Bu nedenle kesintilerde herhangi bir gevşeme, talepte istikrarlı bir toparlanmayla eş zamanlı gerçekleşmezse fiyatlar üzerinde aşağı yönlü bir baskı oluşturabilir."
OPEC+ ülkelerinin üretim kesintisi
Suudi Arabistan Enerji Bakanı Abdulaziz bin Selman, OPEC+ üyesi 23 ülkenin enerji ve petrol bakanlarının 4 Mart'ta bir araya geldiği 14. Bakanlar Toplantısı'nın açılışında yaptığı konuşmada, petrol piyasalarındaki belirsizliğe dikkati çekerek üye ülkelere "tedbir" ve "ihtiyat" çağrısı yapmıştı.
Söz konusu toplantıda, OPEC dışı ülkelerden Rusya'nın mevsimsel nedenlerle üretimini günlük 130 bin, Kazakistan'ın da 20 bin varil artırması noktasında uzlaşı sağlanırken, diğer üye ülkelerin mevcut üretim kesintilerine nisanda da devam etme kararı çıkmıştı. Suudi Arabistan ise gönüllü olarak uyguladığı günlük 1 milyon varillik ek üretim kesintisine devam etme kararı almıştı.
Böylece, OPEC+ grubunun nisandaki kesinti miktarı günlük 7 milyon 900 bin varil olarak kararlaştırılmıştı.
