Gaziantep’te yaşamış Mısır’ın manevi fatihi kimdir?

Önceden köy olan Sam Mahallesi’ne verilen Sam isminin anlamını ve tarihini araştıran program yapımcısı Başak Akay, kameraman Hacı Adnan Dede ile birlikte mahallede yaşayan insanlarla görüştü. 

Mahallede yaşayan kimi vatandaşlar Sam isminin samyeli rüzgarından esinlenerek mahalleye verilmiş olabileceğini düşünüyor. Ancak hem mahallelinin çoğunluğu hem de araştırmacılar bu iddianın tarihi gerçekliklerle uyuşmadığını söylüyor. Kimi kaynaklara göre, Sam isminin tarihi Hititlere kadar uzanıyor. 

Yerinde Sohbetler ekibi, Sam isminin anlamını ve tarihini araştırırken bölgede yaşamış olan büyük evliya Sam Şeyhi’ni de tanıma ve tanıtma fırsatı buluyor. Nitekim hem mahalleli hem de araştırmacılar Sam Şeyhi’nin Mısır zaferinin manevi fatihi olduğu konusunda hemfikir.



* Araştırmacı - Yazar Ahmet Özsoy - Başak Akay

SAM ŞEYHİ’NİN PADİŞAHLA GEÇEN HİKAYESİ

Başak Akay’ın sorularını yanıtlayan Araştırmacı - Yazar Ahmet Özsoy, Sam Şeyhi olarak bilinen Şeyh Muhittin Erzincani’nin padişah Yavuz Sultan Selim ile geçen hikayesini şöyle anlatıyor: “Yavuz Sultan Selim, Mısır’ı almak için Antep güzergahı üzerinden gider. O güzergah üzerindeyken şöhretini duyduğu Şeyh Muhittin Erzincani’yi görmek ister. Bu sırada Şeyh Muhittin Erzincani bağda çalışmaktadır. Mevsim ağustostur. Ağustos ayı üzümlerin daha olmadığı dönemdir. Padişah deneme amaçlı “baba bir salkım üzüm versene” der. Şeyh hazretleri de elini uzatır bir üzüm dalını Yavuz Sultan Selim’e verir. Sonra der ki Yavuz Sultan, sen Mısır’ı alacaksın orayı fethedeceksin. Nitekim Yavuz Sultan Selim de gider ve Mısır’ı fetheder. Yavuz Sultan Selim buradan döndüğünde de tekrar şeyhe uğrar. Sonra ona Sam köyünün aşarını verir.  Daha sonra Kanuni Sultan Süleyman da bu beratı yenilemiştir. Evliya Çelebi de Seyahatnamesi’nde bundan bahseder.”



* Prof. Dr. Serap Ulusam Seçkiner - Başak Akay

AKAY, SAM ŞEYHİ’NİN TORUNUNA ULAŞTI

Başak Akay’ın ulaştığı Sam şeyhinin torunu Prof. Dr. Serap Ulusam Seçkiner de dedesi Şeyh Muhittin Erzincani’nin padişah Yavuz Sultan Selim ile olan hikayesini aynı şekilde anlattı. Dedesi Sam şeyhinin, Yavuz Sultan Selim ile olan hikâyesinin 1517 yıllarında geçtiğini ifade eden Seçkiner, Sam şeyhinin o dönemde din bilgisini, dinin gereklerini ve yasaklarını öğreten bir öğretmen olduğunu da vurguladı.



* Sam Şeyhi ile ilgili beratlar ve tarihi belgeler

Seçkiner, padişahın Sam Şeyhi ile ilgili beratları için, “500 küsür yıllık bu önemli belgeleri saklayıp gözetmek ve sizlere bu konuda bilgi vermek bana nasip oldu” dedi.



* Sam Şeyhi’nin Türbesi

MISIR’IN MANEVİ FATİHİ

Araştırmacı - Yazar Nevin Balta, tarihi kayıtlara dayanarak Sam Şeyhi’nin padişahla geçen hikayesine bir ekleme yapıyor.



Balta, “Mısır Savaşı’nın en şiddetli zamanında birçok bağ bıçakları ve asma çubuklarının havada uçuştuğu ve karşı taraf askerlerinin kayıplar verdiği görülmüş. Yani Sam Şeyhi ermiş bir kişi olduğu için manevi anlamda oraya gelmiş ve savaşın kazanılmasında büyük bir destek vermiş. Bu çok önemli bir şey” dedi.



* Araştırmacı - Yazar Nevin Balta - Başak Akay

SAM İSMİNİN ANLAMI İLE İLGİLİ FARKLI GÖRÜŞLER VAR

Sam Köyü’nün Hititlere dayanan adından bahseden Araştırmacı - Yazar Nevin Balta, Hititler döneminde hüküm süren Zincirli Şamal Krallığına dikkat çekti. Balta, bazı görüşlere göre, bugün Sam olarak bilinen bölgenin isminin Hititler dönemindeki Şamal Krallığına dayandığını ifade etti. 

Sam isminin anlamı ile ilgili de konuşan Balta, bazı rivayetlerden örnekler verdi. Bu rivayetlerden birinin Nuh peygamberin 3. oğlundan Arap ve Yahudilerin atası olan Sam’a dayandığını ifade eden Balta, şöyle devam etti: “Bir söylentiye göre de Yunan seferinden dönen İran askerleri, bulutlu bir sonbahar ikindisi Sam Köyü yakınlarından geçerken karşılarındaki renk cümbüşünü görerek alaim-i sema anlamına gelen Sam demişler. Bu alaim-i sema da Sam adını çağrıştırıyor.  Sam Köyü 16. yüzyılda tahrir kayıtlarında Mezra-i Zulkadirli olarak geçiyor. Yani Sam Köyü’nün diğer bir adı Zulkadirli. Burası daha sonra Sam Köyü adını alıyor. Günümüzde de Sam Mahallesi olmuş.”

Sam Şeyhi’nin padişah Yavuz Sultan Selim ile geçen bu hikayesinin bir benzeri de Dülük Baba hikayesidir. Fakat Dülük Baba hikayesi ile ilgili tarihi belgeler bulunmazken Sam Şeyhi’nin hikayesi birçok tarihi belgeye ve kayıta dayanıyor.

YERİNDE SOHBETLER - SAM MAHALLESİ PROGRAMI



Tacettin BORAN