2021-2022 basketbol sezonunu kapsayan transfer raporunun bu baskısında, FIBA'nın uluslararası transferlerle ilgili bilgi ve verileri, bu sezon oyuncuların uluslararası transferlerini belgelemek için CIES Spor Gözlemevi'nin uzmanlığıyla birleştirilerek incelendi. Evrim raporunun ikinci sayısında ise FIBA'nın verileri ile uluslararası transferlere ilişkin öngörüleri, CIES Gözlemevi'nin analitik yeteneklerinin birleşimi ile oluşturuldu ve şimdi projenin başlangıcından bu yana geçen altı yıllık sürenin tamamı için (2016-2017 ila 2021-22) 19 ana uluslararası ligi kapsıyor.
Transfer raporunun 2021-2022 sezonunda profesyonel/amatör kadınlarda ve erkeklerde 8 bin 133 oyuncunun yer aldığı 10 bin 467 transfer ile yeni bir rekor kırıldı. Bu, basketbolun küreselleşmesinin her zamankinden daha önemli olduğunu ve geçen sezon COVID-19'dan kaynaklı görülen etkinin pandemi öncesinde kaldığını gösterdi.
Bu rapor için iki ana kaynak kullanıldığı ifade edildi. Birincisi, FIBA'nın tüm erkek ve kadın sporcuların uluslararası transferlerinden oluşan kendi veri tabanı. Bu kayıtlar iki ulusal federasyon arasında, çıkış federasyonundan gidilen federasyona izin mektubunun verilmesini gerektiren, 18 yaş ve üstü oyuncular tarafından tamamlanan tüm hareketleri içerir. İkincisi ise FIBA'nın dünyadaki en iyi erkek liglerinin 16'sında kayıtlı olan tüm oyuncuların veri tabanıdır. İstatistiklere dahil olabilmek için oyuncuların 2020-2021 sezonunda en az bir kez oynamış olması gerekir.
Rapordaki analizlerin özellikle üç noktaya odaklandığı belirtildi. Bunlar; ulusal oyuncular ile yabancılar (oynadıkları ülkeninkinden farklı olan, en az bir uyruğa sahip oyuncular) arasındaki karşılaştırma, 21 yaş altı oyuncular ve oyuncuların transfer sirkülasyonu ile ithal edilen oyuncuların kökeni ve bu oyuncuların profillerinin milli oyuncularla karşılaştırılması. Ayrıca ABD merkezli organizasyonlar (NBA, WNBA, NCAA Erkekler, NCAA Kadınlar) ve Avrupa turnuvaları (Euroleague, Basketbol Şampiyonlar Ligi, Kadınlar Euroleague ve Kadınlar Eurocup) için uluslararası oyuncular üzerine de analiz yapılmıştır.
Bu yılki bulgulardan öne çıkan noktalardan bazıları şu şekilde:
Uluslararası oyuncu transferlerinde rekor
2021-2022 sezonunda 10 binden fazla uluslararası transfer gerçekleşirken bu sayıya tarihte ilk kez ulaşıldı. Hem erkekler hem de kadınlar için sayılarda önemli bir artış oldu. Belçika ve Hollanda arasında, ilgili ulusal federasyonlarla iş birliği içinde, kendi yerel liglerinin yanında BNXT Ligi adı verilen bir sınır ötesi lig oluşturuldu.
Yabancı oyuncuların etkisi
Yabancı oyuncu sayısı yüksek kalmaya devam etti. İspanya, Almanya, İsrail, Fransa ve İtalya kendi liglerinde, yerli oyunculardan daha çok yabancı uyruklu oyuncu olan ligler olmaya devam ederken, İspanya, en yüksek yabancı uyruklu oyuncu yüzdesine ve en fazla milliyete sahip lig olmaya devam etti. 16 ligden 13'ünde kulüpler, ortalama 20 dakika veya daha fazla oynama süresi ile büyük ölçüde yabancı oyunculara şans verdi.
Yerli 21 yaş altı oyuncuları için sınırlı oyun süresi ve gelişim fırsatı
Genç oyuncular için oyun süresi bakımından ve bu sporcuların kendi ülkelerinde gelişmeleri için daha az fırsat vardı. Tüm liglerde ortalama oyun süresi altı dakikadan azdı. Rakamlar kıta liglerinde (BCL ve Euroleague) önceki yıllara benzer şekilde devam etti.
Uluslararası transferler
Zorlu geçen ve 7 bin 668 transferin yapıldığı 2020-2021 sezonunun ardından 10 bin 467 uluslararası transfer sayısı ile yeni rekorlar kırıldı. Bu sayı ilk defa toplamda 10 binin üzerine ulaştı. Uluslararası transferlerin yüzde 80'i erkeklerde, yüzde 20'si kadınlarda gerçekleşti. Her iki kategori de şimdiye kadar kaydedilen en yüksek sayılara ulaştı.
Transfer dengesi
2013-2014 sezonundan bu yana göç dengesi trendi aynı olmaya devam etti. Amerika bölgesi FIBA'nın en büyük ihracatçısı ve Avrupa bölgesi en büyük ithalatçı olmaya devam etti. Genel bir not olarak, bu bölgedeki batı ülkeleri ithalatçı, doğu ülkeleri ise ihracatçıdır. Bu liglerin seviyesi dünya seviyesindeki en yüksekler arasındadır. ABD ve Arjantin, oyuncuların ana ihracatçıları olmaya devam ediyor. Her ikisi de en yüksek pozitif dengeye sahip ilk 3 ülkede yer aldı.
Afrika, Asya ve Okyanusya'daki bölgeler, en çok Okyanusya olmak üzere sıfır dengeye yakın kaldı. Özellikle Avustralya en yüksek negatif dengeye sahip ülke oldu. Ligin seviyesi, medyada yer alma oranı ve daha iyi maaş nedeniyle bu ülkede daha fazla yabancı oynuyor.
Türkiye, ülke dışına gönderdiği 239 oyuncuyla ülke başına en yüksek ihracat yapanlar arasında 7., ülkeye gelen 245 transfer ile de ülke başına en yüksek ithalatçılar arasında 8. sırada yer aldı. Türkiye'nin ülke dışına gönderdiği yerli oyuncularının oranı yüzde 7.9'ndan 7.1'e düşerken, ülkeye geri gelen yerli oyuncu yüzdesi ise 4.4'den 2.9'a düştü.
Basketbol Tahkim Kurulu (BAT)
BAT, 2006 yılında FIBA tarafından kurulmuş ve bugün FIBA tarafından resmi olarak tanınan bir kuruluştur. BAT, oyuncular, menajerler, antrenörler ve kulüpler arasındaki sözleşmelerden kaynaklanan ihtilafların basit, hızlı ve düşük maliyetli bir şekilde, tahkim yoluyla çözümlenmesi için hizmet veren bağımsız bir organdır.
Aleyhine en çok dosya bulunan ülke kulüpleri sıralamasında Türkiye, 408 dosya ile ilk sırada yer almaya devam etti. Türkiye'yi 150 dosya ile İtalya ve 144 dosya ile Yunanistan takip ederken, dördüncü ve beşinci sıradaki Rusya ve Sırbistan'ın sırasıyla 96 ve 91 dosyası bulunuyor.
Ulusal ligler
Ulusal ligler kıyaslamalarından elde edilen verilere göre; Türkiye Basketbol Süper Ligi'nde (BSL), geçtiğimiz sezon 16 kulübün katılımıyla 240 maç yapılmıştır. Listede ilk sırada yer alan Japonya Ligi 22, BNXT 21 ve Arjantin ve Çin Ligleri ise 20'şer kulübün katılımıyla düzenlenmiştir. Japonya Ligi'nde geçtiğimiz sezonda 649, Çin'de ve Arjantin'de 380 maç oynandı.
Ortalama yaş sıralamasında 28.4 ile en yüksek ortalamaya sahip olan ülke Japonya iken, İspanya 27.1 ile ikinci ve Fransa 26.9 ile üçüncü, Türkiye ise 26.3 yaş ortalamasıyla 8. sırada yer aldı.
Liglerde oynayan yabancı oyuncu sayısı yüzdelerinde ise İspanya yüzde 71.5 ile ilk sıradayken, Almanya yüzde 57.4 ile ikinci, İsrail yüzde 56.5 oranla üçüncü ve Türkiye ise 48.8 ortalama ile 7. sırada yer aldı. Yabancı oyuncuların maçlarda aldığı sürelerde ise Polonya 24.4 dakika ortalamasıyla ilk sırada yer alırken, Türkiye 24.2 dakika ortalaması ile ikinci, İsrail 23.6 dakikalık ortalama ile üçüncü sırada bulunuyor.
Liglerde temsil eden milliyet sıralamasında ise İspanya Ligi'nde, 2021-2022 sezonunda, 55 uyruktan sporcu varken, Fransa'da 36, Almanya'da 32, Türkiye Ligi'nde ise 25 milliyet temsil edildi.
Liglerdeki kulüplerin kadrolarındaki 21 yaş altı sporcular sıralamasında Brezilya yüzde 30 ile birinci sırayı alırken, Arjantin yüzde 27.6 ile ikinci, BNXT yüzde 26,2 ile üçüncü ve Türkiye ise yüzde 18.3 ile 7. sırayı aldı.
Yerel ligler
Raporun yerel ligler bölümünde her ligin ve kulüplerinin kendi verileri incelenirken, Türkiye'nin verileri şu şekilde:
Basketbol Süper Ligi'nde (BSL) 2021-2022 sezonunda 16 kulübün katılımıyla, 240 maç yapıldı. Kulüp başına oynan maç sayısı 30 iken, toplam oyuncu sayısı ise 289'du. Toplam oyuncu sayısının yüzde 49'unu yabancı uyruklu oyuncular oluştururken, BSL'de 25 ayrı uyruktan sporcu mücadele etti. Ligdeki oyuncuların yaş ortalaması 26.3, boy ortalaması ise 196.9 cm olarak yer aldı. Kulüplerin maç başına attığı ortalama sayı 80, maç başına en çok sahaya çıkan 5 oyuncunun ortalama süre alma süresi 26.2 dakika ve sezon boyunca, kulüp başına, sahaya çıkan oyuncu sayısı ortalaması ise 18.6 oldu.
Türkiye Basketbol Süper Ligi Yerel ve Yabancı Oyuncu Kıyaslamaları
Oyuncu sayıları
BSL'de yer alan toplam 289 sporcunun 148'ini yerli oyuncular oluştururken, 47'si ABD hariç yabancı uyruklu, 94'ü ise ABD'li oyunculardan oluştu.
Ortalama yaş
BSL'de yer alan yerli oyuncuların yaş ortalaması 24.3, ABD hariç yabancı uyruklu oyuncuların yaş ortalaması 28.2 ve ABD'li oyuncuların yaş ortalaması ise 28.7'ydi.
Boy ortalaması
BSL'de yer alan yerli oyuncuların boy ortalaması 196.6 cm, ABD hariç yabancı uyruklu oyuncuların boy ortalaması 199.4 cm ve ABD'li oyuncuların yaş ortalaması ise 196.3 cm.
Maç başına atılan sayı
BSL kulüplerinde yerli oyuncuların maç başına attığı sayı 4.8, ABD hariç yabancı uyruklu oyuncuların 9.8 ve ABD'li oyuncuların ise 11.7'ydi.
Maç başına alınan süre
BSL kulüplerindeki yerli oyuncuların maç başına aldıkları süre 9.7 dakika iken, ABD hariç yabancı uyruklu oyuncuların süresi 21.3 dakika ve ABD'li oyuncuların süresi ise 25.7 dakika oldu.
Dakikada atılan sayı
BSL kulüplerinde, yerli oyuncuların dakika başına attığı sayı 0.30 iken, ABD hariç yabancı uyruklu oyuncuların 0.42 ve ABD'li oyuncuların ise 0.44 oldu.
Ayrıca Türkiye'de 2021-2022 sezonunda ABD'den 52, Sırbistan ve Litvanya'dan 5'er, Kanada ve Letonya'dan 4'er, Rusya'dan 3, Almanya, Hırvatistan, Polonya ve Belarus'tan 2'şer ve İsveç, Ukrayna, Gürcistan, Nijerya, Küba, Danimarka ve İtalya'dan 1'er oyuncu yer aldı. 2020-2021 sezonu sonunda BSL'de oynayan oyunculardan transfer yapan ana ülkeler ise; Fransa (16), Amerika (12) ve İspanya (9) oldu.
iha.com.tr üzerindeki haberler özet şeklinde yayınlanmaktadır. Haberin video, fotoğraf ve metnine Abone panelinden ulaşabilirsiniz.
