26-05-2015 19:57
Diz yaralanmaları günümüz toplumunda sıkça karşılaşılan bir sorun. Aşırı kilolu olmanın getirdiği olumsuzluklar, topuklu ayakkabılar nedeniyle denge kaybı sonucu düşmeler ya da sportif aktivite sonucu dize yapılan aşırı baskılar, dizde travma etkisi yapıyor. Bunların arasında spor yaralanmaları, diz yaralanmalarının en sık karşılaşılan nedenidir. Kişinin yürümesini ya da merdiven çıkma gibi günlük işlerini yapmasını engelleyen yaralanma ya da sakatlanmalar, ani, kademe kademe ya da şiddetli olmadan travmanın bir sonucu olarak ortaya çıkabiliyor.
Diz eklemindeki ağrı ve yaralanmaların fizik tedavi kliniğine en sık başvuru sebeplerinden biri olduğunu söyleyen Uzman Dr. Meliha Hafız, “Diz vücudun en büyük ve en geniş yüzeyli eklemidir. Diğer eklemlerden farklı bir hareket biyomekaniğine sahiptir. Bu nedenle en fazla yaralanmalara maruz kalan eklemlerden biridir. Diz eklemi içinde iç ve dış olmak üzere iki adet menisküs vardır. Bunlar yay vazifesi görür ve ekleme binen yüklü azaltır. Bunun dışında dizin öne kaymasını engelleyen ön çapraz bağ ile arkaya kaymasını engelleyen arka çapraz bağ bulunur. Dizin dış kısmındaki dış yan bağ dışa açılanmayı, iç kısmındaki iç yan bağ ise içe açılanmayı önleyerek dizin stabilizasyonuna katkıda bulunur” dedi.
EN SIK GÖRÜLEN DİZ PROBLEMLERİ
Medical Park Gaziantep Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Meliha Hafız en sık görülen diz problemlerini ise "Menisküs yaralanmaları, ACL (Ön Çapraz Bağ) yaralanmaları, MCL-LCL (İç-Dış Yan Bağ) yaralanmaları, Patellar Tendinit, kıkırdak problemleri, artroz (Kireçlenme)” şeklinde sıraladı.
RİSK GRUPLARI
Sakatlanma riski yüksek olanları da açıklayan Hafız, "40 yaş üzeri insanlar, sporcular, bilinçsiz olarak spor yapanlar, ayak ve ayak bileğinde problem yaşayanlar veya hatalı ayakkabı kullananlarda sıkça diz problemleri görülmektedir" dedi.
Uzman Dr. Meliha Hafız şunları kaydetti:
"Dizde en sık görülen problemlerden biri menisküs yaralanmasıdır. Menisküs yaralanmalarının yüzde 95’i darbeye bağlı olmayan mekanizmalarla, yüzde 5’i ise darbeye bağlı mekanizmalarla oluşur. Dizdeki ani dönmeler ve burkulmalar sırasında dizdeki menisküsler yırtılabilir. Menisküs yırtığı dizde ağrı, şişlik, takılma, kilitlenme, çömelip kalkmada ve merdiven inerken ağrı yapabilir. Travmatik menisküs yırtıkları çoğunlukla 10-40 yaş arasında, aktif kişilerde olur. Dejeneratif yırtıklar ise genelde 40 yaş üzerinde izlenir. Tanı, klinik muayene ve direkt grafi yanında artrografi, MR ve artroskopi gibi ileri tetkiklerle konulabilir. Genç hastaların anamnezinde genellikle dizde bir burkulma ile bunu takip eden ağrı ve kilitlenme öyküsü bulunur. Orta ve ileri yaş grubundaki hastalarda daha çok dejeneratif yırtıklar olur. Bunların öyküsünde ise eğilme veya çömelme gibi günlük aktivitelerden sonra oluşan takılma, kilitlenme, şişlik ve eklem hattına lokalize olan ağrı var.
ÖN ÇAPRAZ BAĞ YARALANMALARI
Ön çapraz bağ (ÖÇB) dizin stabilitesini sağlayan önemli bir ligamandır. Dizin iç tarafında yer alan bu ligaman dizin öne doğru kaçışını yüzde 90 oranında engeller. Sıçrama, twist, ani durma tarzı aktivitelerin sıkça yapıldığı kayak, basketbol, tenis, futbol gibi spor branşlarında yaralanmalarına sıkça rastlanır. Yaralanma mekanizması spor branşları arasında farklılıklar gösterir. Mekanizmada bacak alt bölümünün sabit kaldığı bir pozisyonda vücut üst tarafına verilen ani zorlayıcı dönme tarzı hareket önemli bir yer tutar. Hastalar sıklıkla yaralanma sırasında diz içinde patlayıcı bir ses oluştuğunu tarif eder. Takiben ağrı, şiş ve dizde boşalma önemli şikayetlerdir. Yaralanan kişi sıklıkla aktivitesine devam edemez.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Tedavide ağrılı dönemde buz, ağrı kesici, ödem azaltıcı ilaçlar ile kıkırdak destekleyici ilaçlar ve diz egzersizleri yeterli olabilir. Bunun yanı sıra eklem içi enjeksiyonlar ve fizik tedavi uygulanabilir. Ciddi durumlarda ise cerrahi yöntemler düşünülmelidir.
Fizik tedavide, hastanın ağrılı döneminde tens (ağrı azaltmaya yardımcı elektrik akımları), buz, manyetik alan, laser, ultrason masaj uygulanır. Ağrılar azaldıkça stretching (germe) ve kuvvetlendirme programı (özellikle q.ceps kasının iç parçası) uygulanır. Manuel terapi olarak elle yapılan diz kapağı mobilizasyonları, lateral retinaculum gevşetme, kuvvetlendirme egzersizleri, özel diz bantlamaları (kinesiyotape ve lakotape) yapılır. Varsa kalça, ayak bileği ve bel bölgesinde bir problem yada kötü duruş (diz eklemini etkilediği düşünülerek) giderilmeye çalışılır. Hasta, varsa kilo problemi, kilo vermesi, ev egzersizlerini düzenli yapması ve günlük hayatta nelere dikkat etmesi gerektiği konusunda bilgilendirilir. PRP ve diğer enjeksiyon tedavileri uygulanır."
Diz eklemindeki ağrı ve yaralanmaların fizik tedavi kliniğine en sık başvuru sebeplerinden biri olduğunu söyleyen Uzman Dr. Meliha Hafız, “Diz vücudun en büyük ve en geniş yüzeyli eklemidir. Diğer eklemlerden farklı bir hareket biyomekaniğine sahiptir. Bu nedenle en fazla yaralanmalara maruz kalan eklemlerden biridir. Diz eklemi içinde iç ve dış olmak üzere iki adet menisküs vardır. Bunlar yay vazifesi görür ve ekleme binen yüklü azaltır. Bunun dışında dizin öne kaymasını engelleyen ön çapraz bağ ile arkaya kaymasını engelleyen arka çapraz bağ bulunur. Dizin dış kısmındaki dış yan bağ dışa açılanmayı, iç kısmındaki iç yan bağ ise içe açılanmayı önleyerek dizin stabilizasyonuna katkıda bulunur” dedi.
EN SIK GÖRÜLEN DİZ PROBLEMLERİ
Medical Park Gaziantep Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Meliha Hafız en sık görülen diz problemlerini ise "Menisküs yaralanmaları, ACL (Ön Çapraz Bağ) yaralanmaları, MCL-LCL (İç-Dış Yan Bağ) yaralanmaları, Patellar Tendinit, kıkırdak problemleri, artroz (Kireçlenme)” şeklinde sıraladı.
RİSK GRUPLARI
Sakatlanma riski yüksek olanları da açıklayan Hafız, "40 yaş üzeri insanlar, sporcular, bilinçsiz olarak spor yapanlar, ayak ve ayak bileğinde problem yaşayanlar veya hatalı ayakkabı kullananlarda sıkça diz problemleri görülmektedir" dedi.
Uzman Dr. Meliha Hafız şunları kaydetti:
"Dizde en sık görülen problemlerden biri menisküs yaralanmasıdır. Menisküs yaralanmalarının yüzde 95’i darbeye bağlı olmayan mekanizmalarla, yüzde 5’i ise darbeye bağlı mekanizmalarla oluşur. Dizdeki ani dönmeler ve burkulmalar sırasında dizdeki menisküsler yırtılabilir. Menisküs yırtığı dizde ağrı, şişlik, takılma, kilitlenme, çömelip kalkmada ve merdiven inerken ağrı yapabilir. Travmatik menisküs yırtıkları çoğunlukla 10-40 yaş arasında, aktif kişilerde olur. Dejeneratif yırtıklar ise genelde 40 yaş üzerinde izlenir. Tanı, klinik muayene ve direkt grafi yanında artrografi, MR ve artroskopi gibi ileri tetkiklerle konulabilir. Genç hastaların anamnezinde genellikle dizde bir burkulma ile bunu takip eden ağrı ve kilitlenme öyküsü bulunur. Orta ve ileri yaş grubundaki hastalarda daha çok dejeneratif yırtıklar olur. Bunların öyküsünde ise eğilme veya çömelme gibi günlük aktivitelerden sonra oluşan takılma, kilitlenme, şişlik ve eklem hattına lokalize olan ağrı var.
ÖN ÇAPRAZ BAĞ YARALANMALARI
Ön çapraz bağ (ÖÇB) dizin stabilitesini sağlayan önemli bir ligamandır. Dizin iç tarafında yer alan bu ligaman dizin öne doğru kaçışını yüzde 90 oranında engeller. Sıçrama, twist, ani durma tarzı aktivitelerin sıkça yapıldığı kayak, basketbol, tenis, futbol gibi spor branşlarında yaralanmalarına sıkça rastlanır. Yaralanma mekanizması spor branşları arasında farklılıklar gösterir. Mekanizmada bacak alt bölümünün sabit kaldığı bir pozisyonda vücut üst tarafına verilen ani zorlayıcı dönme tarzı hareket önemli bir yer tutar. Hastalar sıklıkla yaralanma sırasında diz içinde patlayıcı bir ses oluştuğunu tarif eder. Takiben ağrı, şiş ve dizde boşalma önemli şikayetlerdir. Yaralanan kişi sıklıkla aktivitesine devam edemez.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Tedavide ağrılı dönemde buz, ağrı kesici, ödem azaltıcı ilaçlar ile kıkırdak destekleyici ilaçlar ve diz egzersizleri yeterli olabilir. Bunun yanı sıra eklem içi enjeksiyonlar ve fizik tedavi uygulanabilir. Ciddi durumlarda ise cerrahi yöntemler düşünülmelidir.
Fizik tedavide, hastanın ağrılı döneminde tens (ağrı azaltmaya yardımcı elektrik akımları), buz, manyetik alan, laser, ultrason masaj uygulanır. Ağrılar azaldıkça stretching (germe) ve kuvvetlendirme programı (özellikle q.ceps kasının iç parçası) uygulanır. Manuel terapi olarak elle yapılan diz kapağı mobilizasyonları, lateral retinaculum gevşetme, kuvvetlendirme egzersizleri, özel diz bantlamaları (kinesiyotape ve lakotape) yapılır. Varsa kalça, ayak bileği ve bel bölgesinde bir problem yada kötü duruş (diz eklemini etkilediği düşünülerek) giderilmeye çalışılır. Hasta, varsa kilo problemi, kilo vermesi, ev egzersizlerini düzenli yapması ve günlük hayatta nelere dikkat etmesi gerektiği konusunda bilgilendirilir. PRP ve diğer enjeksiyon tedavileri uygulanır."
