İstanbul
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Türkiye'nin, Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) yarışmalarıyla her yıl yenilenebilir enerji kapasitesini artıracağını belirterek, "Haftaya pazartesi itibarıyla güneş enerjisinde ilk mini YEKA yarışmalarımızı da gerçekleştireceğiz. Bu yarışmaları daha önce 1000 megavat gibi tek parçalı alanlarda gerçekleştiriyorduk. Şimdi 10, 15 ve 20 megavat büyüklüğünde 74 yarışma gerçekleştireceğiz." dedi.
Dönmez, Sabancı Üniversitesi İstanbul Uluslararası Enerji ve İklim Merkezi (IICEC) tarafından çevrim içi düzenlenen "Dünyada ve Türkiye'de Yenilenebilir Enerjinin Bugünü ve Yarını" başlıklı toplantıda, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının gölgesinde küresel ekonominin ciddi darboğazdan geçtiğini söyledi.
Yenilenebilir enerjinin, böyle bir dönemde büyüyen nadir sektörlerden olduğunu kaydeden Dönmez, "Yenilenebilir enerji sektörü Kovid-19 krizini alt etti desek çok da yanlış bir değerlendirme yapmış olmayız. Günümüze hakim olan bir jargonla ifade edersek, sektör, krizin yarattığı olumsuzluklara karşı bir nevi antikor geliştirdi." diye konuştu.
Gelecek 5-10 yıl içinde yenilenebilir enerjiden sağlanan elektriğin kömür elektriğini geçmesinin beklendiğini anlatan Dönmez, şöyle devam etti:
"Yani yaklaşık 50 yıldır zirvedeki yerini koruyan fosil yakıtlar tahtını yenilenebilir enerjiye bırakacak. İklim değişikliğiyle ilgili endişelerin artmasıyla, yenilebilir enerjiye yapılan yatırımların önümüzdeki 5 yıl içerisinde 2 kat artması bekleniyor. Böylesine hızlı bir değişimin bizler de tam ortasındayız. Türkiye'nin yenilenebilir enerji hikayesi bugün gençlik dönemini yaşıyor diyebiliriz. Her geçen gün daha dinamik, daha hareketli, daha fazla paydaşın yer aldığı bir sektör haline geliyor. Bugün Türkiye'nin toplam kurulu gücü 97 bin megavat seviyesini geçti. Son 20 yılda kurulu güçte yaşanan 3 katlık artışta özel sektör yatırımlarının payı büyük. Bugün kamunun elektrik üretimindeki payı yıllık ortalama yüzde 15-20 civarında."
Türkiye yenilenebilir enerji liginde basamakları tırmanıyor
Bakan Dönmez, Türkiye'nin özellikle son 10 yıldaki yapısal düzenlemeleri ve yatırım ortamının desteklenmesine yönelik politikalarıyla yenilenebilir enerji alanında önemli ilerleme kaydettiğini vurguladı.
Avrupa Birliği 2020 İlerleme Raporu'nda da bunun teyit edildiğini söyleyen Dönmez, "Bugün kurulu gücümüzün yüzde 52,3'lük kısmı yenilenebilir enerji kaynaklarından oluşuyor. 2011 yılında yüzde 25,4 olan yenilenebilir kaynakların elektrik üretimimizdeki payı, 2019'da yüzde 43,9, 2020'de ise yüzde 42,4 oldu. Bu yılın ilk çeyreğinde devreye aldığımız kurulu gücün yüzde 98’ini yenilenebilir kaynaklar oluşturdu. Geçen yıl yenilenebilir kurulu gücünde dünyada 12'nci, Avrupa'da 5'inci sıraya yükseldik. 2002-2020 döneminde yenilenebilir enerji kurulu gücünü en çok artıran dünyada 9'uncu, Avrupa'da 4'üncü ülke olduk." ifadelerini kullandı.
Dönmez, her yıl gerçekleştirilecek YEKA yarışmalarıyla Türkiye'nin üst sıraları zorlamaya devam edeceğini dile getirdi.
Milli Enerji ve Maden Politikası kapsamında her yıl en az 1000 megavat rüzgar ve 1000 megavat güneş YEKA yarışması yapmayı hedeflediklerini belirten Dönmez, "YEKA'lar bir Türkiye modeli olarak ortaya çıktı. Hem kaynak hem de teknoloji bazında Türkiye'de yenilenebilir enerjinin gelişimi adına önemli bir adım oldu. Haftaya pazartesi itibarıyla güneş enerjisinde ilk mini YEKA yarışmalarımızı da gerçekleştireceğiz. Bu yarışmaları daha önce 1000 megavat gibi tek parçalı alanlarda gerçekleştiriyorduk. Şimdi 10, 15 ve 20 megavat büyüklüğünde 74 yarışma gerçekleştireceğiz." diye konuştu.
Dönmez, mini YEKA modeliyle küçük ve orta ölçekli olmak üzere daha fazla yatırımcıyı sürece dahil edeceklerini aktardı.
Sanayi tesislerine özel çatı tipi düzenlemeleri esnetilebilir
Dönmez, YEKA yarışmalarıyla yerli teknoloji üretimi alanında önemli adımlar atıldığını, rüzgar, güneş, hidroelektrik, jeotermal ve biyokütlede kullanılan pek çok ekipmanın yerli imkanlarla karşılandığını söyledi.
Yenilenebilir enerjideki yasal düzenlemeler ve teşvik mekanizmalarının yatırımların önünü açtığını dile getiren Dönmez, "İklim değişikliğiyle mücadele kapsamında Avrupa Birliği’nin karbon vergisi ve ülkelerin sıfır emisyon hedefleri gibi teşvik edici unsurlar da önümüzdeki dönemde karbonsuz üretim kaynaklarının hakimiyetini daha da pekiştirecek." dedi.
Dönmez, daha fazla yenilenebilir enerji kaynağının devreye alınması gerektiğini belirterek, şunları kaydetti:
"Türkiye’nin elektrik talep artışı yüzde 5 olsa, bu yıllık kabaca 15 milyar kilovatsaat talep artışı olacak demektir. Bu da 7 bin 500 megavat güneş santralinin üretimine eşit. Rüzgar olarak ise 4 bin 500 megavat diyebiliriz. Ya da başka bir senaryoda talebimiz yüzde 3 artsa, bizim her yıl 4 bin 500 megavata yakın güneş santrali yapmamız lazım ki bu talebi karşılayabilelim. Sanayicilerimizin kendi ihtiyacı kadar çatı güneş tesisi yapmasının önünü açtık. Maliyetleri yarı yarıya düşürme imkanı sağladık. Elektronun devleti-özeli olmaz. Ucuz neyse sanayicimizin de kendi elektriğini üreterek maliyetini yarı yarıya düşürmesini bekliyoruz. İleride, sanayi tesislerine özel olarak çatı tipi düzenlemelerini esnetebiliriz. Fakat bunlar da yetmez. Mevcut düzenlemeler kapsamındaki yenilenebilir artışının sınırlarına gelmiş olabiliriz. Artık yapısal bir değişim planı yapmamız kaçınılmaz olacak."
