Türkiye'nin beş yıllık kredi temerrüt takası (CDS) primleri 900'ü aşarak 2008 sonrası en yüksek seviyeyi gördü. Türkiye’nin CDS priminin yükselmesini değerlendiren İndex Ekonomi Bağımsız Denetim A.Ş. Kurucusu ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavir (SMMM) Bağımsız Denetçi Mehmet Emin Tatlı, CDS primi 300 ve üzerinde olan ülkelerin ekonomileri aşırı kırılgan ekonomiler olarak değerlendirildiğini belirterek, Türkiye'nin risk priminin 900 bandında seyrettiğini hatırlattı.
“Ne oldu da Türkiye'nin riski (CDS) yükseldi” sorusunu yanıtlayan Mehmet Emin Tatlı, CDS kredinin geri ödenmeme riskini tespit etmek için kullanıldığını ve riskin sigortalanması için kullanılan bir parametre olduğunu belirtti.
“Domino taşları faiz ve enflasyon”
Türkiye ekonomisinin ekonomik sorunları arasında enflasyon ve faiz sarmalı bulunduğunu ifade eden Tatlı, “Faiz mi, enflasyonu tetikler, yoksa enflasyon mu, faizi doğurur. Bu tartışmayı bir tarafa bırakarak doğru soruyu sormak gerekir. Doğru soru domino taşına kimin vurduğudur. Domino taşına kimin vurduğu önemlidir, domino taşlarının ne yaptığı değil. Burada domino taşının üyeleri faiz ve enflasyondur. Domino taşına vuran ise, insandaki güven unsurudur. Türkiye'nin yöneticileri ve yetkin insanlarına güveniyor muyuz temel soru bu” ifadelerini kullandı.
“CDS yükselince faiz ve enflasyonda yükseliyor”
Güvenmenin söz ve fiillerin eş zamanlı hareket hali olduğunu kaydeden Bağımsız Denetçi Tatlı, yöneticinin kim olursa olsun sözler ve fiillerinin eş zamanlı çalışma gerektiğini vurguladı. İstikrarın bu şekilde gerçekleşeceğini paylaşan Tatlı, “İstikrar kararlarının kararlılığı anlamına gelir. Bilimsel araştırmalar diyor ki; yöneticiye güven azalınca ülke prim riski olan CDS yükseliyor, faiz yükseliyor, enflasyon yükseliyor. Bu parametrelerin sırası önemli değildir, önemli olan yönetici güven endeksidir. CDS primi 300 ve üzerinde olan ülkelerin ekonomileri aşırı kırılgan ekonomiler olarak değerlendiriliyor. Türkiye'nin risk primi tarihinin en yüksek risk primi olarak değerlendiriliyor” diye ekledi.
“Siyasi istikrar indeksi 64’ten 35’e geriledi”
Yapılan araştırmaların ekonomik büyümenin siyasi kaoslardan olumsuz etkilendiğini gösterdiğini sözlerine ekleyen Tatlı, “Nitekim siyasi istikrar indeksi 2007 yılının Ocak ayında 64 iken süreç içinde devamlı suretle gerileyerek, 2022 yılının Haziran döneminde 35 seviyelerine kadar gerilemiştir. Bu göstergelerin tamamı ülkemiz gerçeğini söylemektedir. Güven eşittir istikrar. İstikrar eşittir ekonomik büyüme, ekonomik büyüme eşittir refah diyebiliriz” dedi.
CDS nedir
Kredi risk primi, bir kredinin geri ödenmeme riskinin tespit edilmesini ve bu riske karşı kredinin sigortalanmasını sağlayan bir değerleme enstrümanıdır. Sigorta şirketleri borçların ödenememesi halinde alacaklının alacaklarını sigortalayan bir sözleşme satar ve bu sözleşmenin fiyatı da ülkenin CDS primidir.
