İstanbul
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, Adalar'daki fayton geleneği ve atların zor şartlar altında çalıştırılması her dönem tartışılan konulardan biri oldu.
Tartışmalar üzerine konuyu gündemine alan eski İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Mevlüt Uysal, 9 Ocak 2019'da yaptığı konuşmada, Adalar'da elektrikli faytonların devreye alınması konusuna vurgu yaparak, "Artık bu çağda, Adalar'da atlı fayton sistemi yürümüyor. Oradaki işletmecilerimiz de sıkıntıda. Yazın iki ay çalışan bir sistemle 12 ay, o atlara bakma imkanı ve ihtimali yok. Problem sadece ahır değil. Dolayısıyla o sistemi tamamıyla değiştirme üzerine kafa yoruyoruz. Adalar'daki fayton sistemini değiştirme üzerine çalışıyoruz. Bu sorunu Bakanlık, Valilik, Büyükşehir Belediyesi ve emniyet olarak bir çözüme kavuşturmuş olacağız." değerlendirmelerinde bulundu.
Atların durumu, 2019'daki mahalli idareler seçimlerinde İBB Başkan adayları Ekrem İmamoğlu ile Binali Yıldırım'ın da söylem ve ziyaretlerinde gündeme gelen konulardan biriydi.
TBMM Hayvan Haklarının Araştırılması Komisyonu ise 3 Temmuz 2019'da Adalar'da ve Pendik'te faytonlara sürülen atların durumuna ilişkin incelemelerde bulundu. Komisyon Başkanı, AK Parti Tekirdağ Milletvekili Mustafa Yel ve üyeler bu kapsamda Adalar'da inceleme yaparken, yetkililerden bilgi aldı.
Atlar için ilk eylem ve ruam hastalığının görülmesi
Hayvan hakları savunucuları, 12 Temmuz 2019'da Saraçhane'deki İBB önünde toplanarak eylem başlattı.
Protestocu grup, "Faytona binme" ve "Atların çığlıklarını duy artık" yazılı dövizler taşırken, Adalar'da atlı faytonların kullanılmasına son verilmesini istedi.
Atların geleceğine ilişkin vatandaşların endişeleri 19 Aralık 2019'da yaşanan farklı bir gelişmeyle daha da arttı. Söz konusu tarihte Adalar Kaymakamlığı, ruam hastalığı nedeniyle 81 atın itlaf edildiğini, karantina kapsamında ilçeye hayvan giriş çıkışının durdurulduğunu bildirdi.
Hastalığın tespit edildiği günün ertesinde İstanbul Valisi Ali Yerlikaya, atların ruam hastalığı test sürecinin tamamlanabilmesi için faytonlara at koşulmasının 3 ay süreyle durdurulduğunu duyurdu.
Hayvanseverlerin İBB önünde uzun soluklu eylemleri başladı
Adalar'da ruam hastalığı nedeniyle atların itlaf edilmesinin ardından çok sayıda hayvansever aynı gün İBB önünde eylem başlattı. Saraçhane Parkı'nda nöbet çadırı kuran hayvanseverler, "Sembolik başkan, sembolik yaşam, yüzde 100 ölüm" yazılı pankartlar açarak çeşitli sloganlar attı.
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ise 23 Aralık 2019'da konuya ilişkin, Adalar'da simgesel 35 faytonun kalacağını, bunun dışında faytonun kalkacağını belirterek, "Toplu taşıma ve turistik amaçlı elektrikli araçlar ve elektrikli bisikletlerle daha çağdaş bir şekilde Adalar ulaşımını sürdüreceğiz." ifadesini kullandı.
Adalar Kaymakamlığı, bir gün sonra ruam hastalığı nedeniyle 105 atın itlaf edildiğini belirterek, bu atların sahibi 64 kişi hakkında "insan, hayvan ve çevre sağlığını tehlikeye attıkları" gerekçesiyle Adalar Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulundu.
"Ada atları" konusu 2020'ye taşındı
Adalar'daki atların mevcut durumları ve geleceklerine ilişkin kamuoyundaki tartışma 2020'de de önemini sürdürdü.
Hayvanseverler, yeni yılla beraber İBB yakınındaki eylemlerini devam ettirirken, Hayvan Hakları İnisiyatifi üyeleri 9 Ocak 2020'de Vali Yerlikaya ile görüştü.
İBB Meclisi'nde 16 Ocak 2020'deki görüşmelerde fayton plakalarının ve atların satın alınması gündeme geldi.
Meclis'te, 277 tescilli fayton plakası için adet başına 300 bin lira ödenmesi, kimlik belgesi olan at başına 4 bin lira bedelle Veteriner Hizmetleri Müdürlüğü tarafından satın alınması oy birliğiyle kabul edildi.
İBB karşısında "Yaşam Nöbeti" tutan Hayvan Özgürlüğü Aktivistleri ise 28 Ocak 2020'de 41 gündür sürdürdükleri eylemlerine son verdi.
Elektrikli araçlar için adım atılıyor
Bu süreçte, Adalar'daki ulaşımın elektrikli araçlarla sağlanması konusunda da çeşitli adımlar atıldı.
İBB, 4 Mart 2020'de Adalar'da kullanılmak üzere 2 tip elektrikli araç seçerek satın aldığını duyurdu. Çin malı olan 4 kişilik araçlardan 20 adet, 13 kişilik araçlardan ise 40 adet satın alındığı bildirildi.
9 Mart 2020'de "Adalar'da Atla Yaşam Hakkı Savunucuları", karantinadaki 35 atın öldüğünü iddia ederken, bundan 3 gün sonra İBB, Adalar'da satın alınan faytona koşulan atları sahiplendirme kararını onayladı.
Elektrikli araçların Karayolları Trafik Kanunu'na aykırılıklarının da giderilmesinin ardından 30 Temmuz 2020'de seferler başladı.
İBB tarafından satın alınan atların akıbeti tepkilere neden oldu
Başta hayvanseverler olmak üzere vatandaşların Adalar'daki atların geleceklerine ilişkin endişeleri nihayete ermedi.
İki yıl aşkın süredir yoğun bir şekilde kamuoyunda konuşulan atların akıbeti AK Parti İstanbul Çevre Şehir ve Kültür İşlerinden Sorumlu İl Başkan Yardımcısı Cahit Altunay'ın 1 Mayıs'taki açıklamasıyla farklı bir boyuta taşındı.
Altunay, açıklamasında, "Sahiplendirilen 102 attan sonra geriye kalan 1200 atın 120 tanesinin Adalar'daki ahırlarda olduğu göz önüne alınırsa geri kalan 978 atın faili meçhul. Ne olduğu bilinmiyor, ciddi bir açıklama maalesef yapılmıyor." ifadesini kullanırken, özellikle sosyal medyada atlara ait olduğu belirtilen görüntüler tepkiye neden oldu.
İBB'den yapılan açıklamada ise şu bilgilere yer verildi:
"Bilindiği üzere İBB Meclisi'nin 16 Ocak 2020 tarihli ve 25 numaralı kararı doğrultusunda 1179 atın satın alma işlemi tamamlanmıştır. Tarafımızca bakım altındayken satın alınan gebe atlardan doğan 20 tayın kayda alınması ile toplam 1199 at İBB uhdesinde yer almıştır. Bununla birlikte, İBB Meclisi'nin 12 Mart 2020 tarihli ve 403 numaralı kararı doğrultusunda atların sahiplendirilmesi işlemleri tamamlanarak, toplam 860 at sahiplendirilmiştir. Atların 665'i kamu kurum ve kuruluşlarına, 42'si sivil toplum örgütlerine, 148'si şahıslara, 5'i de muhtarlara sahiplendirilmiştir. Atların Adalar’daki bakımı sürecinde çeşitli sebeplerle toplam 224 at ölmüştür. İBB bünyesinde 115 atın bakımı sürdürülmektedir. Adalar'da kalan kurumumuza ait 115 at, İBB'nin atlı zabıta gibi çeşitli hizmetlerinde kullanılmak üzere şartları iyileştirilen at ahırlarında yaşamlarını sürdürmektedir."
Hayvanseverler faytonların kaldırılmasıyla İBB tarafından satın alınan 1200 atın akıbetine ilişkin Adalar'da bazı yerlere tepki pankartları astı.
