Erkek üreme hücreleri ile kadın üreme hücrelerinin laboratuvar ortamında bir araya toplanarak döllenmenin oluşturulması, oluşturulan embriyonun ise rahim içerisine nakledilmesi prensibiyle işleyen tüp bebek tedavisi gelişmiş tekniklerle gerçekleştirildiğinde yüksek bir başarı oranı sağlayabiliyor. Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Erbil Yağmur, tüp bebek tedavisi süreci ile ilgili en çok merak edilenleri yanıtladı."
'12 yumurtlama döneminde, korunmasız ve düzenli olarak cinsel ilişkiye girilmesine rağmen gebelik oluşmaması durumu infertilite yani kısırlık olarak adlandırılıyor. Çocuk sahibi olmayı isteyen çiftlerin bu süreç sonunda birlikte değerlendirilmesi gerek infertilite nedenlerinin belirlenmesi gerekse çocuk sahibi olmak için uygulanacak tedavilerin çift özelinde planlanması açısından büyük önem taşıyor. '
Tüp bebek tedavisine ne zaman başvurulmalı?
'Bu sorunun yanıtı kadının yaşına ve genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir. Yaş ilerledikçe kadınların üreme hücreleri olan yumurtalık rezervlerinin azalması doğal yollarla gebelik şansının düşmesine yol açar. Bu nedenle tüp bebek tedavisine başvurulma zamanı da bu doğrultuda değişkenlik gösterir. 35 yaş altındaki kadınlar 1 yıl korunmasız cinsel ilişkiye rağmen gebelik oluşmadığı durumlarda tüp bebek tedavisine başvurabilirler.
Bu bir yıllık süre kadınların 35 yaş ve üzerinde olması durumunda 6 ay, 40 yaş ve üzerinde olması durumunda ise 3 ay olarak düşünülebilir. Tüp bebek tedavisi çiftlerin birlikte karar vermesi gereken, birlikte değerlendirilmesini gerektiren ve kapsamlı olarak planlanması önem arz eden bir tedavi sürecidir. Bu süreç çiftlerin hem fiziksel hem de psikolojik anlamda mümkün olduğunca sağlıklı olmasını ve birbirlerine destek sağlamalarını gerektirir.'
Tüp bebek tedavisi süreci nasıldır?
'Tüp bebek tedavisi süreci bir anda başlamaz, başlamamalıdır. Tedavi öncesi tetkiklerin mutlak surette tamamlanması ve elde edilen sonuçların doğru bir şekilde okunması gerekir. Bu kapsamda çiftler eş zamanlı olarak ayrı ayrı değerlendirilir. Kadınlara yumurtlama, tiroit ve hipofiz hormonlarının değerlendirilmesi için kan testleri yapılır. Yumurtalık rezervleri değerlendirilir ve tüplerde herhangi bir tıkanıklık olup olmadığının anlaşılabilmesi ve rahmin görüntülenmesi için rahim filmi çekilir.
Aynı zamanda pelvik ultrason ile yumurtalıklar, rahim ve fallop tüpleri incelenir. Erkeklere ise spermiyogram testi yapılarak sperm kalitesi hakkında bilgi edinilir. Bu aşamalarda herhangi bir sorun tespit edilirse öncelikle bu sorunların giderilmesi amacıyla tedavi planlaması yapılır. Unutulmaması gereken genel sağlık durumu ile doğurganlık arasında doğrusal bir bağ olduğudur. Çevresel koşullar, ideal kiloda olunup olunmaması, sigara kullanımı ve yaş gibi birçok faktör doğurganlığı etkileyebilir. Bu nedenle tüp bebek başarı oranının artırılması adına tedavi öncesi hazırlık süreci oldukça önemlidir.
Tüp bebek tedavisi hazırlıkları tamamlandığında ise tüp bebek tedavisi aşamalarına geçiş yapılabilir. Tüp bebek tedavisi genel olarak 5 aşamadan oluşur. İlk aşamada sağlıklı embriyo elde etme olasılığının artması için yumurtalıklar uyarılır, olgunlaştırılır ve çatlatılır. İkinci aşamada olgunlaşan yumurtalar toplanır. Üçüncü aşamada erkekten spermler alınır. Sperm elde etme yöntemleri erkek kaynaklı infertilite olup olmaması doğrultusunda değişiklik gösterebilir. Örneğin erkek hastaların menisinde sperm bulunmuyorsa sperm elde edilmesi için mikroTESE gibi gelişmiş teknikler devreye alınabilir.
Tüp bebek tedavisinin dördüncü aşamasında toplanan kaliteli yumurtalar ve erkekten alınan sağlıklı spermler laboratuvar ortamında döllendirilir. Son olarak da embriyolar rahim içerisine transfer edilir. Elbette tüm bu aşamalar oldukça detaylı bir şekilde takip edilmeli ve yumurta seçiminden yumurta ile birleştirilecek spermlerin belirlenmesine dek her bir adım özenle gerçekleştirilmelidir. Tecrübe, gelişmiş teknolojik imkanlar ve uzmanlık tüp bebek tedavisinin başarısını ciddi anlamda etkileyecektir. '
Tüp bebek tedavisi başarı oranı yükseliyor
'Tüp bebek tedavisi başarı oranı birçok faktörden etkilenebiliyor. Embriyonun kalitesi, embriyonun genetiği, kadının yaşı, verilen tedavilere gösterilen reaksiyonlar, sperm kalitesi ve genel sağlık durumu gibi birçok faktör kadar işlemin gerçekleştirileceği kliniğin teknolojik imkanları, ekibin tecrübesi ve uzmanlığı da tüp bebek tedavisi başarısını etkileme gücüne sahip. Ancak günümüzde tüp bebek tedavisi kapsamında karşılaşılan engelleri aşmak geçmiş yıllara oranla çok daha mümkün. Yeni teknolojilerin çıkması, tedavi öncesi kapsamlı testlerin uygulanması ve tüp bebek tedavisi aşamalarının çiftler özelinde detaylandırılabilmesi yüz güldüren sonuçların alınmasını sağlayabiliyor.'
Tüp bebek tedavisinde çiftlere de sorumluluk düşüyor
'Kişiye özel planlanan, her aşaması detaylı bir şekilde düşünülerek uygulanan tüp bebek tedavisi çocuk özlemine son verebiliyor. Ancak bu tedavi sürecinin kendine has dinamiklerinin olduğu, motivasyonun yüksek tutulması gerektiği, çiftlerin umutlarını kaybetmemesinin önemli olduğunun göz ardı edilmemesi gerekiyor. Kadınlar bu süreçte beslenmelerine, fiziksel ve psikolojik sağlıklarına dikkat etmeli. Hormon tedavileri ve yaşanan stresin erkeklere de yansıması mümkün olduğundan baba adaylarının mümkün olduğunca anlayışlı ve destek verici davranması gerekiyor. Stresli ama sonu umutla bağlanabilecek bu tedavi sürecinde huzurlu, sakin ve mutlu kalınması oldukça önemli. Gerektiği takdirde çiftlerin tüp bebek tedavisi aşamalarının üstesinden gelmeleri açısından, bu dönemde psikolojik destek almalarını da önerebiliyoruz.'