Ankara
Associated Press'in (AP) bir yıldan uzun süre boyunca üzerinde çalıştığı habere göre, salgının ilk döneminde dünya genelinde milyonlarca insan, virüsün yayılmasını durdurmaya yardımcı olabilecek yeni teknolojiler için gizli verilere ihtiyaç duyulduğunu aktaran hükümet yetkililerine inandı.
Böylece hükümetler, bireylerin özel sağlık bilgileri, yüz ölçüleri, ev adresleri ve fotoğraf gibi pek çok bilgi topladı.
Bir yıldan fazla süre boyunca kaynaklarla röportajlar yapıldı ve Kovid-19 için kullanılan teknolojilerin nasıl başka amaçlarla kullanıldığının izini sürmek için binlerce belge incelendi.
Salgın yetkililere, sokağa çıkma yasaklarından uzun süre sonra da devam eden izleme araçlarıyla toplumu gözetleme gerekçesi verdi.
Dünya genelinde pek çok ülkede yetkililerin söz konusu teknolojileri ve verileri aktivistler ve sıradan insanlar için seyahati durdurmak, bazı toplulukları baskılamak ve insanların sağlık bilgilerini farklı amaçlarla kullanmak gibi durumların yanı sıra bazı durumlarda istihbarat teşkilatlarıyla paylaştığı tespit edildi.
İsrail'de Şin Bet takipte
İsrail'de iç istihbarat teşkilatı Şin Bet, koronavirüs temaslı takibi için kullanılan kitlesel gözetleme teknolojisi aracılığıyla İsrail'de ikamet edenleri ve vatandaşları takip etti.
Şin Bet, 2021'de polisle şiddetli çatışmalara karıştığından şüphelendiği Arap vatandaşlara ve Filistinlilere tehdit mesajları göndermek için söz konusu teknolojiyi kullanmaya başladı.
Kudüs'ün eski kent bölgesinde çalışan Majd Ramlawi, telefonuna Arapça olarak "Mescid-i Aksa'da şiddet eylemlerine katıldığınız tespit edildi. Hesabını soracağız." kısa mesaj geldiğini AP'ye anlattı.
Çin'in katı Kovid-19 uygulamaları
Çin'in son derece katı sıfır Kovid-19 politikaları uyguladığı biliniyor.
Vatandaşlar, çoğu şehirde özgürce hareket edebilmek için cep telefonu uygulamaları yüklemek zorunda kaldı.
Ancak salgın kısıtlamaları hafiflemesine rağmen, söz konusu sağlık uygulamalarının insanları takipte kullanıldığına dair iddialar devam ediyor.
Kovid-19 virüsüne yakalanmadıklarını veya enfekte kişilerin yakınında olmadıklarını belirten bazı vatandaşlar, uygulamadaki kodlarının aniden kırmızıya döndüğünü belirtti.
Hindistan ve Avustralya'da Kovid-19 bahane edildi
Hindistan'da Mayıs 2020'de Telangana eyaletinde polis, maske takmayan insanlara takip için CCTV kullanan yapay zeka tabanlı yazılımları kullanmaya başladı.
SQ Masood isimli aktivist, 2021'de Haydarabad'ın Müslüman çoğunluklu bir bölgesinde polis tarafından rastgele durdurulduğunu belirterek, polisin fotoğrafını çekebilmek için maskesini çıkarmasını istediğini söyledi.
Masood, polise bu nedenle dava açsa da devam eden davada polis yetkilileri söz konusu fotoğraf çekme hadisesinin yüz tanıma için kullanıldığını reddetti.
Yine Avustralya'da polisin, suçları araştırmak için Kovid-19 için geliştirilen QR verilerini bir tür elektronik gizli ağ olarak kullandığı iddia edildi.
Söz konusu durum, hükümetin bilgilerin yalnızca halk sağlığı için kullanılacağına dair güvence vermesine rağmen yaşandı.
ABD'de veriler satıldı
ABD yönetimi de salgını gözetim için fırsata dönüştürdü.
Hükümet, Sağlık ve İnsani Hizmetler Departmanının pandemi müdahalesini desteklemek için veri madenciliği ve gözetim şirketi Palantir Technologies Inc. ile 2020'de 24,9 milyon dolar değerinde iki sözleşme imzaladı.
Göçmen hakları grubu Just Futures Law tarafından AP ile paylaşılan belgeler, ev hapishane, okul gibi yerlerde akıl sağlığı, madde kullanımı ve çeşitli sağlık bilgilerini içeriyor.