Kadim şehir Mardin'de bulunan tarihi taş yapılar mimarisi ve üzerine yapılan işlemelerle dikkat çekiyor.
Kadim şehir Mardin'in ev ve konakları tarihi dokusu ve işlemleriyle ön plana çıkarken üzerine yapılan işlemler görenlerin ilgisini çekiyor. Tarihi ev ve konaklar hakkında açıklamada bulunan Artuklu Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Şerif Tümer, “Mardin'de bulunan evlerin özellikle süslemeleri çok önemlidir. Taş malzemenin dantela şeklinde oyulması, pencerelerde, kapı üstlerinde ya da eyvan girişlerinde çok nitelikli taş süslemelerine rastlanmaktadır. Bu konutlar veya konaklar Mardin taşı dediğimiz sarı kalker taşından inşa edilmektedir. Bu malzeme türü Mardin'de bulunan evlerin hemen hemen hepsinde karşımıza çıkacaktır” şeklinde konuştu.
“Mardin'de bulunan evlerin özellikle süslemeleri çok önemlidir”
Artuklu Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Şerif Tümer Mardin evlerinin Anadolu'da bulunan geleneksel konut mimarisi içerisinde oldukça önemli bir konuma sahip olduğunu belirterek, “Özellikle eski Mardin olarak anılan bölgede karşımıza konut varlığı çıkacaktır. Günümüzde bu konutların çoğunluğu ayaktadır dolayısıyla da kente başka bir hava vermektedir. Evlerimizin plan kurgusuna baktığımız zaman kapalı mekanlar, yarı açık mekanlar ve açık mekanlardan oluştuğunu görmekteyiz. Kapalı mekanlar dediğimiz odalarımız vardır. Yarı açık mekanlarda eyvan kurguları, açık mekanlarda ise avlular veya teras olarak anılan mimari özellikler karşımıza çıkar. Mardin'de bulunan evlerin özellikle süslemeleri çok önemlidir. Taş malzemenin dantela şeklinde oyulması, pencerelerde, kapı üstlerinde ya da eyvan girişlerinde çok nitelikli taş süslemelerine rastlanmaktadır. Bu konutlar veya konaklar Mardin taşı dediğimiz sarı kalker taşından inşa edilmektedir. Bu malzeme türü Mardin'de bulunan evlerin hemen hemen hepsinde karşımıza çıkacaktır. Dolayısıyla da bu noktada Mardin için büyük ayrıcalık taşımaktadır, Çünkü geleneksel taşlar bazı bölgelerde yoğun olarak kullanılır. Örnek verecek olursak Diyarbakır taşı veya Kars bölgesinde kullanılan taş malzemeler birbirinden farklıdır” dedi.
“Sıcak iklim bölgesindeki konut tiplerinden örnekler”
Dr. Öğretim Üyesi Şerif Tümer Mardin'de bulunan konut ve konaklar açık mekan kısımlarının ağırlıkta olduğunu belirterek, “Mardin evleri genel olarak 2 katlı olarak yapılmıştır, zemin kat konak veya konutun hizmet bölümüdür. Burada konutun hizmeti ile ilgili çalışanlar barınır. Üst kat ise temel yaşama birimidir. Konutun sahipleri üst katta yaşarken zemin katta ise konutun servisi ile ilgilenen aile veya kişiler barınmaktadır. Özellikle Suriye, Irak bölgesinden Doğu Anadolu bölgesine ve oradan da Anadolu'nun iç kesimlerine kadar konutta kullanılan taş mimarisi göze çarpmaktadır. Bu noktada Mardin evleri de kurgusuyla sıcak iklim bölgesindeki konut tiplerinden örnekler sergilemektedir. Konut ve konaklara baktığınız zaman özellikle açık mekanların ağırlıkta olduğunu göreceğiz. Bu noktada eyvanlar önemlidir çünkü yazın yakıcı sıcaktan korunmak hem de yağışlı havalarda yağmurdan korunmayı sağlar. Konutun iç ve dış dengesini sağlayan veya iç ve dış ilişkisini kuran önemli mimari birimlerdir. Mardin'in hem sivil hem de dini mimarisinde eyvanlar çok yoğun olarak karşımıza çıkmaktadır” diye konuştu.
“Kullanılmayan konutlar ise aktif hale getirilmiş durumdadır”
Tümer, kullanılmayan konutların aktif hale getirildiğini söyleyerek “Eski Mardin olarak anılan bölgede özellikle 19. yüzyılın ilk yarısından sonra ve 20. yüzyılın başında çok ciddi bir yapılaşma örneği görüyoruz. Bu konutlar günümüzde halen aktif olarak kullanılmakta. Kullanılmayan konutlar ise aktif hale getirilmiş durumdadır. Özellikle butik otel veya otel tarzında karşımıza çıkmakta veya kafe, restoran olarak kullanılmaktadır. Özellikle şehir dışından gelen misafirlerin bu geleneksel konutların dokusunu görmesi veya o ortamı yaşayabilmesi için bu oteller iyi fırsatlardır” ifadelerine yer verdi.