Gaziantep'te oturan 9 yaşındaki Ela Ersönmez, ALS (Amyotrofik Lateral Skleroz) hastalarının hayatını kolaylaştırmaya yönelik "Kas Yetersizliği Yaşayan Hastalar İçin Her Yöne Dönebilen Yaşam Destek Aparatı" geliştirdi.
Anaokulundan itibaren kodlama dersleri alan Ersönmez'in geliştirdiği aparat, düşük kafa sendromu, yutkunma ve iletişim sıkıntısı yaşayan hastaların hareketsiz hayat sürmeleri yerine boyunlarını dik şekilde konumlandırıp iletişim kurabilmesini, göz teması ile başını istediği yöne çevirebilmesini sağlıyor.
Özel bir kolejin 4. sınıfında okuyan Ela Ersönmez, AA muhabirine, beyin ve omurilikteki kasların hareket etmesini sağlayan sinir hücrelerinin hasar görmesi sonucu ortaya çıkan ALS hastalığına yakalananların hayatını kolaylaştırmak istediğini söyledi.
Teknolojiye meraklı olduğu için kodlama ve yazılım dersleri aldığını dile getiren Ersönmez, ikinci sınıftan beri TEKNOFEST'e hazırlandığını ifade etti.
Annesi ve proje danışmanı Neriman Ersönmez ile yarışmaya hazırlandığını, yaptığı araştırmalar sonucunda ALS hastalığının dikkatini çektiğini dile getiren Ersönmez, şöyle konuştu:
"Sağlıklı bir insan hareket etmek istediğinde beyninin ilgili bölümünden doğan uyarı omuriliğine gider ve hareket ettirilebilecek ilgili bölüme ulaşır. Fakat omurilikteki en küçük hasar, kısmen ya da tamamen kalıcı kas hastalığına neden olabilir. Yaptığımız aparatla hastaların sabit durmasını değil de hareketli olmasını sağladım. Teknolojiyi her zaman ilginç bulmuşumdur. İkinci sınıftaki projemden yola çıkarak buraya kadar geldim. TEKNOFEST 2021'de "İnsanlık Yararına Teknolojiler Sağlık ve İlkyardım İlkokul-Ortaokul" kategorisinde Türkiye üçüncülüğü aldım. Büyüyünce bilim kadını olmak istiyorum. Yaşıtlarıma araştırmalarını, çalışmalarını tavsiye ederim."
Proje danışmanı Neriman Ersönmez ise proje odaklı eğitim verdiklerini, öğrencilerinin TEKNOFEST ve TÜBİTAK gibi yarışmalarda yer almasının çok önemli olduğunu söyledi.
Öğrencileri teknoloji yarışmalarına hazırladıklarını dile getiren Ersönmez, cihazı okulda birlikte yaptıklarını, malzeme, laboratuvar gibi tüm olanakların okulda mevcut olduğunu belirtti.
Ela'nın küçüklükten beri teknolojiye ilgisi olduğunu dile getiren Ersönmez, şunları kaydetti:
"Bu sektörde olduğum için evimizin içerisinde sürekli olarak robotik kodlama ve yazılım konuları gündemde. Ela, geçen sene de TEKNOFEST'e hazırlandı. Ama finale çıkamadı. Vazgeçmedi. Çalışmaya, araştırmaya devam etti. İnternette araştırma yaparken sağlıkla ilgili çalışmalara yöneldi. Sağlığın insan hayatı için önemini bilen bir çocuk. Bu nedenle buna teknolojik çözüm üretmek istedi. ALS hastaları için piyasada aparatlar mevcut. Fakat bunların eksik yönlerini fark etti. Boyun aparatları, hastaların boynunu sabit tutan bir aparat. Biraz empati kurması gerekti. Hastalar zaten tekerlekli sandalyede sabit duruyor. Boyunlarının sabit durmasını istemedi. Hareketli bir aparat hayali kurduk ve gerçekleştirdik. Bu birinci prototipimizdi. İkinci prototip için şöyle bir hayal kurdu. 'ALS hastalarının tüm kaslarının yok olması durumunda sadece göz kasıyla hareket ettirebilir miyim?' diye düşündü. Sonra sadece göz hareketlerini takip ederek boyun aparatını kontrol edebilen sistem geliştirerek projesini daha da geliştirdi."
Ersönmez, sistemin iki farklı çalışma yöntemi olduğunu anlatarak, "Birinci yöntemde kişinin kafasının üst kısmına denk gelen denge ve ivme sensörüne gelen bilgiler kişinin kafasının konumunu vermektedir. Bu bilgiler işlenerek kişinin kafası, öne, arkaya, sağa ya da sola düşmesi durumunda arkadaki mekanizma vasıtasıyla olması gereken düz konuma otonom şekilde getirilmektedir. Diğer çalışma yöntemi ise kişinin kaslarının tamamının kullanılamama durumu için tasarlandı. Bu yöntemde yapay zeka kullanıldı. Kişinin göz hareketleri takip edilerek dönmek istediği pozisyonu göz bebeğiyle kontrol etmesi sağlandı." diye konuştu.