Gaziantep’te kışın yaklaşmasıyla birlikte kömür kullanımının artması ve araç sayılarındaki artış nedeniyle hava kirliliğinde yaşanacak artış korkutuyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı Ulusal Hava İzleme Ağı verilerine göre Gaziantep’te hava kirlilik oranı kış aylarında Hassas seviyeye yükseliyor. Bunun yanı sıra pandemi kaynaklı sivil araç trafiğindeki yüzde 40'a varan artışın kış aylarında daha da artarak hava kalitesi üzerinde olumsuz bir etkiye neden olacağı düşünülüyor.
Kent genelinde yaşanan hava kirliliğinin kışın daha da artmasının nedenleri arasında kalitesiz kömür kullanımı ilk sırada yer alıyor. Türkiye ekonomisinde, istihdam rakamları ve ihracat sayılarında büyük etki yaratan Gaziantep, kış aylarında yaşanan hava kirliliği nedeniyle Avrupa’nın havası en kirli kentlerinden biri olarak göze çarpıyor. Kent genelinde kalitesiz katı yakıt kullanımı, yoğun trafik ve sürekli büyüyen sanayinin etkisi ile hava kirliliği sorunu kritik düzeylerde seyrediyor. Yaşanan hava kirliliği kışın kendini hissettirmesi ile birlikte iyiden iyiye daha da artması vatandaşları korkutuyor. Kentin en yoğun nüfuslu mahallelerinde plansız yapılaşma hakim olduğu bölgelerde hava kirliliği beraberinde bir çok hastalığa da neden oluyor..
"Yaşlılar ve çocuklar için dışarıdaki havanın uygun değildi"
Geçtiğimiz yıldaki Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı Ulusal Hava İzleme Ağı verilerine göre Gaziantep’te hava kirlilik oranı Hassas seviyeye yükselmişti. Ulusal Hava İzleme Ağı’ndan yayınlanan verilerde hava kalitesi orta seviyenin üzerine çıkarak Hassas Seviyeye yükseldi. Havadaki kükürtdioksit oranı 13,3’ye, toz oranı (PM 10) ise 111,2 olarak yayınlandı. Yine raporda, açık hava sporları, bisiklet sürüşü, açık hava yürüyüş ve dışarıda piknik yapmak için uygun olmadığı belirtildi. Hassas gruplar olarak adlandırılan solunum yolu, KOAH ve astım gibi hastalıklara sahip insanlar, yaşlılar ve çocuklar için dışarıdaki havanın uygun olmadığı ifade edildi.
"En Büyük Sebebi Kalitesiz Yakıt"
Gaziantep, 2,5 milyonu aşkı nüfusu ve misafir ettiği 500 bin mülteci nüfusu ile ortalama 3 milyonluk nüfusu bünyesinden barındırıyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre bir yıl içerisinde hava kirliliği sınır değeri yılda 35 kereden fazla aşılmaması gerekirken, bu değer Gaziantep’te 1 yılda 135 kez aşılıyor. Hal böyle olunca Gaziantep, Türkiye’nin ve Avrupa’nın havası en kirli şehirleri arasında yer alıyor. Yetkililer, Gaziantep’te kış aylarında hava kirliliğinin artmasının nedeninin kömür kullanımı olduğunu ifade ederken, hava kirliliğinde yoğun trafik ve sanayi bölgesinin de etkili olduğu dillendiriliyor. Gaziantep Mahrukatçılar Odası tarafından yapılan açıklamalarda, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı üzerinden vatandaşlara verilen kömürlerin, kalitesiz olduğu ve bu nedenle hava kirliliği sorunu yaşandığı ileri sürülüyor. Aynı şekilde standart dışı benzin ve dizel araç sayılarındaki artış hava kirliliğinin en büyük nedenleri arasında yer alıyor.
"Kirlilik değerleri limitlerin kat be kat üstünde olduğu görülüyor"
Konuya ilşkin açıklamalarda bulunan Greenpeace Akdeniz İklim ve Enerji Proje Sorumlusu Gökhan Ersoy, “Trafiğin yoğun olduğu karayolları, organize sanayi bölgeleri ve kömür gibi fosil yakıtların kullanıldığı enerji santrallerinin bulunduğu sıcak noktalarda tüm dünyada kirlilik değerleri limitlerin kat be kat üstünde olduğu görülüyor. Bu nedenle kömürü, dizel ve benzinli araçları geride bırakacağımız bir takvimi hemen planlamalı ve geçiş döneminde de fosil yakıtların halk sağlığı etkilerini minimize edecek limit değerlere göre temiz hava eylem planlarını uygulamalı, koruma bölgeleri ilan etmeliyiz” dedi.
"Doğal Gaza Geçiş Maliyetleri Çok Yüksek"
Hava kirliliği sorununun ana etmenlerinden olan kalitesiz kömür kullanımının yaygın olmasının nedenleri arasında çarpık kentleşme ve pek çok mahallede doğalgaz imkanının bulunmaması gösteriliyor. İnşaat Mühendisleri Odası Gaziantep Şubesi verilerine göre, kentin yüzde 65’i plansız yapılardan oluşuyor. Plansız olarak inşa edilen çarpık yapılarda ise iskan sorunu nedeniyle doğalgaz kullanım oranı azalıyor. Kış aylarının da gelmesi ile birlikte bölgede yaşayan dar gelirli vatandaşlar, SYDV tarafından kendilerine verilen kalitesiz kömürleri kullanmak durumunda kalıyorlar. Dar gelirli ailelerin yaşadığı kırsal mahallelerde, doğalgaz imkanı getirilmesine rağmen ailelerin yeterli oranda doğal gaz kullanmadıklarını görülüyor. Dar gelirli olan aileler için oldukça yüklü bir maliyete neden olacak olan doğalgaza geçiş, bu nedenle tam olarak uygulanamıyor. Kent genelinde kömür kullanımının yasak olduğu mahallelerde de halen SYDV’lerden verilen kömürlerin kullanıldığı gelen bilgiler arasında yer alıyor.