Hatay
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, Emek Mahallesi'nde düzenlenen 22 Yerinde Dönüşüm Ofisinin Açılışı ve Emek Mahallesi Kentsel Dönüşüm Temel Atma Töreni'ne katıldı.
Törende yaptığı konuşmada, Türkiye'nin dünyanın en riskli 5'inci deprem ülkesi olduğunu ve bu gerçeğin kabul edilmesi gerektiğini söyleyen Özhaseki, geçtiğimiz yüzyıl içerisinde bu coğrafyada 60'tan fazla depremden dolayı 130 binden fazla canın toprağa verildiğini, son depremde de 680 bin konutun, 170 bin civarında da iş yeri, depo, ahır gibi birtakım varlıkların yok olduğunu dile getirdi.
Yıkılan yerleri hep birlikte yapacaklarını vurgulayan Özhaseki, "Söylemesi çok kolay. 850 bin bağımsız birim ama bir tane şurada 50-100 metrelik inşaat yapmaya kalkın, başınızda ne kadar zorluk geliyor görürsünüz. Neredeyse 6 tane yeni şehir yapılacak demektir. Bunlar da kolay işler değil." ifadelerini kullandı.
Özhaseki, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, depremin olduğu ilk saatten itibaren ayakta olduğunu, bölgeye bakanları, valileri ve kaymakamları görevlendirdiğini belirtti.
"Herkes yerinde dönüşüm istiyor"
Hasarları kaldıracaklarını ve bu yaraları saracaklarını kaydeden Bakan Özhaseki, şöyle devam etti:
"Allah izin verirse birçok evi de bir sene içerisinde bitireceğiz. Bundan kimsenin endişesi olmasın. Tabii rezerv alanlarda bulabildiğimiz yerlerde TOKİ marifetiyle binlerce konutluk inşaata başladık. 180 bin civarında inşaatımızın ihalesi yapıldı. Birçok yerde inşaatlar hızla devam ediyor. Bir tarafta da bir gerçeklikle karşı karşıyayız. Birincisi şu; özellikle bizim 850 bin konutluk bir rezerv alanımız yok. Hatay için düşünün, 294 bin civarında ya ağır hasarlı ya yıkılmış ya yıkılacak yapımız var. Bunların hepsini bir yere taşıyalım dediğimizde neresi var size göre? Böyle bir geniş alan? Ne yazık ki yok. Bir taraftan da insanların yaşamış oldukları bu bölgelerden, hatıralarının olduğu şu çevreden, her sabah ve akşam baktığında şu karşı dağları görmekten de uzak durmak istemiyorlar. Herkes yerinde, eğer zeminde bir sorun yoksa evini yeniden dönüştürmek istiyor."
Bunun için birçok toplantılar yaptıklarını, sivil toplum örgütleriyle vatandaşlarla, belediye başkanlarıyla görüştüklerini aktaran Özhaseki, şöyle konuştu:
"Ortalama bir metrekare inşaat maliyeti ne kadar eder diye düşündük. Aldığımız prensip kararı şu; 100 metre kadar brüt için 500 bin lira hibe, aynı zamanda 500 bin lira da kredi. Eğer 100 metreden büyükse kredi miktarı 700 bin liraya çıkıyor. 150 metreden büyükse 800 bin liraya kadar kredi vermeye devam edeceğiz. İş yerleri için de 250 bin lira hibe ve 250'den başlamak üzere 500 bin liraya kadar kredi vermeye devam edeceğiz. Kredinin ödeme süresi, önce 2 sene ödemesiz, sonra da 10 sene sıfır faiz geri dönüşüm. Yani ortalama neredeyse ayda 3 bin lira gibi ödeyecek. 3 sene, 5 sene, 7 sene sonra ödeyeceği 3 bin lira gibi bir paranın ayda ciddi bir rakam tutmayacağını ve sizleri de üzmeyeceğini biliyorum ve bunun içindir ki bu tür çalışmaları kendi içimizde uzun süre yaptık."
Özhaseki, deprem nedeniyle büyük bir ekonomik yıkım olduğunu, bu sıkıntıların altından kalkılması gerektiğini belirtti.
"İnşaat yapılırken tam 146 alt değişik sektöre hitap eder"
Büyük fedakarlıklar yaparak, bu bölgeleri ayağa kaldırabilme adına projeye başladıklarını ifade eden Özhaseki, şöyle devam etti:
"Bir inşaat yapılırken tam 146 alt değişik sektöre hitap eder. Onların her biri canlanır ve burada ekonomik canlılık, hayat başlar. Hayat başladığı zaman da giden insanlar yavaş yavaş eski yerlerine dönmeye başlarlar. Bundan dolayıdır ki biz bu projenin çok önemli olduğuna inanıyoruz. Bu konuda zaten bize gelen teklifler, talepler, şu anda bile yüzlerce. Arkadaşlar getirdiler e-Devlet üzerinden. Son 1 saat içerisinde tam 1200 tane başvuru olmuş. Evet vatandaş buna inanmış. Allah razı olsun. Bizim de sözlerimize itimat etmişler. Bismillah deyip işe başlayacaklar. En güzel daha ne olabilir ki? Önümüzdeki günlerde bu devam edecek diye düşünüyorum."
"Fay kırıklarının ve fay hatlarının geçtiği yerlerde asla yapı olmayacak"
Özhaseki, 4 kırmızı çizgileri olduğunu belirterek, şöyle konuştu:
"Lütfen vatandaşlarımız açtığımız bu dönüşüm büroları ve belediyelere gelip zorlama yapmasınlar. Fay kırıklarının ve hatlarının geçtiği yerlerde asla yapı olmayacak, yaptırmayacağız. Çünkü gördüyseniz eğer televizyonlarda bir Devlet Demiryolları çelik hattının bile fay kırığının denk geldiği yerde nasıl ezildiğini, büküldüğünü hep birlikte gördük? Aşağıdan öyle bir enerji birikimiyle yukarıya doğru kuvvet tahrik ediyor ki yukarıdaki çelikleri eziyor. Üzerinde yapılan evin ne kıymeti var? O zaman üzerine bir kere daha ev yapmak herhalde resmen delilik olur. Başka bir şey olmaz. O yüzden mecburen burada yapı yasağı geliyor. İkincisi zemin sıvılaşması olan yerler var. Hatay'ımızda çok yok, ama bazı yerlerde var. Buralarda da ev yaptırmayacağız. Eğer zeminde dere yatakları gibi müsait olmayan yerler varsa orada da kesinlikle yapı yasağı olacak. Bir de inşaat yapılırken bundan sonra tolerans olmayacak."
Japonya örneği
Depremle ilgili Japonya örneğini veren Bakan Özhaseki, "Öyle evler yapalım ki öyle güvenli evler olsun ki inşallah şunlar öyle olacak. Yarın bir gün 9 şiddetinde deprem olduğunda bile kimse yatağından ayağa kalkmayacak. Bunun için çabalıyoruz. Bunun için bu prensipleri geliştiriyoruz. Bunun içindir ki 'burası yasak, burası olmaz' diyoruz. Yoksa kimseye bir eziyet olsun diye yapı yasağı getirme meraklısı da değiliz. İnşallah bundan sonra rahat ederiz diye düşünüyorum." ifadelerini kullandı.
Özhaseki, vatandaşların yapı dönüşüm ofislerine gelerek istedikleri soruyu sorabileceğini veya e-Devlet ve Alo 181 hattı üzerinde her türlü sorularınıza cevap bulabileceğini belirterek, bir bakan yardımcısını da bu konuda Hatay ve birkaç il için görevlendirdiklerini söyledi.
"Yarım kalan inşaatı TOKİ yapacak"
Yarım kalan inşaatları TOKİ'nin yapacağını aktaran Özhaseki, "Zaten biz tip sözleşmeler hazırladık. Vatandaşımız müteahhitlerle anlaşacağı zaman o tip sözleşme üzerinden anlaşacaklar. Velev ki müteahhit, işi yapan arkadaş bir zorluğa düştü. Ayrılmak zorunda kaldı. Güvencesi bizim bakanlığımız. Güvencesi devlet, güvencesi TOKİ. Yarım kalan inşaatı TOKİ yapacak. Hiç kimsenin endişesi olmasın. Ruhsat aşamasından, mesken aşamasına kadar yani işin başlayacağı andan bitip içinde vatandaş oturuncaya kadar her türlü denetimi yapacağız. Bundan kimsenin endişesi olmasın. Onu da birebir takip edeceğiz." değerlendirmesinde bulundu.
Bugün 464 konutun temelini attıklarını, 22 ofisin açılışını yaptıklarını aktaran Özhaseki, Hatay'ın, Antakya'nın eski haline uygun bir biçimde inşa edileceğini söyledi.
Konuşmaların ardından Bakan Özhaseki, Vali Mustafa Masatlı, Büyükşehir Belediye Başkanı Lütfü Savaş, AK Parti milletvekilleri ve katılımcılar butona basarak temel atma ve açılışları gerçekleştirdi.