Kudüs
İsrail'de siyah kıyafetleri ve saçlarının yan tarafını uzatmalarıyla dikkati çeken Haredi Yahudileri, erkekler için 3 yıl kadınlar için ise 2 buçuk yıl olan zorunlu askerlik hizmetine karşı düzenledikleri protestolarla sık sık ülkenin gündemine geliyor.
İsrail'in Filistinlilere yönelik politikalarına karşı oldukları için değil de tamamen dini gerekçelerle büyük çoğunluğu askere gitmeyi reddeden Haredi Yahudileri, 9 milyon civarı olan İsrail nüfusunun yaklaşık yüzde 12'sini teşkil ediyor ve "Ultra Ortodoks" ismiyle de anılıyor.
Ülkedeki Haredi Yahudilerinin büyük çoğunluğu Batı Kudüs'teki Meaşerim Mahallesi'nde ve başkent Tel Aviv yakınlarındaki Bney Brak kentinde yaşıyor.
İsrail Meclisinde Haredileri temsil eden Birleşik Tevrat ve Şas partileri mevcut koalisyonda yer alıyor.
Ülkede son iki yıl içerisinde 4 kez seçime gidilmesine rağmen bir türlü çözülemeyen hükümet krizi de bazı koalisyon üyelerinin Haredileri zorla askere almak için yeni bir kanun çıkarmakta ısrar etmesi nedeniyle çıkmıştı.
Fazla sayıda çocuk sahibi oldukları için nüfusları hızla artan Haredilerden bazıları, askerlik karşıtı gösterilerde çöp tenekelerini yakarak polisle çatışmıştı.
"Askere gitmekten ise ölmeyi tercih ederiz"
Bu dindar Yahudi toplumunun üyelerine, "Neden İsrail ordusunda askerlik yapmaya karşısınız?" sorusunu yönelttik.
Aldığımız cevaplar şöyle:
Asker kaçağı olduğu için ismini açıklamak ve yüzünün tamamını kameraya göstermek istemeyen Yahudi:
"İsrail ordusu dindar bir kişinin yaşayabileceği bir yer değil. İsrail ordusu dine karşı. İsrail ordusunda Tanrı'ya karşı olan bir hayat var. Kutsal Tevrat'ta kurallar var. İsrail ordusu bu kurallara karşı. İsrail ordusunda olup da dindar olmanız mümkün değil.
Eğer askere gitmezsem tutuklanırım ve durumun çok kötü olduğu askeri hapishanede 3 ay ila 6 ay arasında hapis yatarım. Okumak istersem burs bulmam yasaklanır, hükümetten diğer herhangi bir yardımı almam da yasaklanır.
Asker kaçağı olduğum için şu an polis tarafından aranıyorum. Bu kötü olan orduda askere gitmektense tutuklanmaya hazırım. Bu orduya katılmamız yasak çünkü bu ordu dine ve Tanrı'ya karşı.
Tevrat'a göre kadın ve erkekler arasında iletişim olmamalı. İsrail ordusunda ise kadınlar ve erkekler karışık halde bulunuyor. Bunun dışında aynı mevzuda (ordudaki kadın erkek ilişkileri) hiç konuşmamayı tercih ettiğim birçok problem var.
Orduda insanlara küfrü aşılıyorlar. Bu küfür Tanrı'ya şirk koşmak demek. Orduda insanları küfre doğru cesaretlendiriyorlar. En kötü şey bu. Yahudilikte ensest (aile içi yasak ilişki) ilişkiye girmek ve insan öldürmek gibi aşılmaması gereken kırmızı çizgiler var. Bunlar yasak. Hayamıza sahip çıkmamız lazım. Kafama silah dayayıp orduya katılıyor musun? diye sorsalar, 'Askere gitmiyorum, kafama sıkın' derim. Bizim bir sloganımız var: Askere gitmekten ise ölmeyi tercih ederiz."
"Laiklerin mahallelerinde yaşamak istemiyoruz"
Shbtai Blat:
"Devlet bizim hepimizi "İsrailli" adı altında tek bir mantalitede birleştirmek istiyor. Bu sebepten dolayı ordu var.
Bizi askere alma sebepleri bize asker olarak ihtiyaçları olduğundan değil. Onlara verecek bir şeyimiz yok. Biz (Haredimler) yüz yıllar önceki gibi eski kafalıyız. Hükümet bu nedenle bize iyi gözle bakmıyor. Bizi diğer İsraillilere entegre etmek istiyorlar. Bu şekilde bizi iş gücüne dahil edip ekonomiye de katkı sunmak istiyorlar. Biz bunu istemiyoruz.
Çünkü Haredim kuralları bizim laiklerle karışmamızı yasaklıyor. Bizim için iyi olan onlar için kötü, onlar için kötü olan bizim için iyi. Bu sebeple tüm hahamlar bizim askere gitmemizin haram olduğunu söylüyor. Haham Ovadya Yusuf, "Tevrat okumayan biri askere gitmemeli." diyor.
Haredimler için önemli kurallardan biri olan bir Haredi fikri şunu söyler: Dindar olmayan insanlar var. Bir de bizim gibi Tanrıya inanan dindar insanlar var. Biz onlara ait değiliz. İkimizin arasına (dindar ve laikler) duvar ördük. Biz laik olanların mahallelerinde yaşamak istemiyoruz, onlara karışmak istemiyoruz."
"İsrail ordusunda dini yaşayacak alan yok"
İsrael Ari:
"Ben askere gitmeye karşıyım ancak isteyen gidebilir. Orduda insanların dinini yaşayacağı bir alan olmalı. İsrail ordusunda ise bu yok. İsrail ordusu (askere aldıklarına) öğrettikleri vasıtasıyla onların fikirlerini zorla değiştirmeye çalışıyor. Eğer böyle olmasaydı askere gitmekte bir problem olmazdı."
Aheidy Weinberg:
"Ben bir Haredim Yahudisiyim. İsrail ordusunda askerlik yapmaya karşı değilim ancak benim düşüncem önemli değil. Çünkü benim bulunduğum toplumda bize talimatları hahamlar veriyor. Bu nedenle benim ne düşündüğüm mühim değil. Haredimlerin hepsi İsrail ordusunda askerlik yapmaya karşı."
İsmini açıklamak istemeyen Haredi Yahudisi:
"İsrail halkının bir kısmı orduda asker olmalı çünkü bu kutsal bir görev. Yeşiva din okulunda okuyanlar zaten asker sayılır. Bu nedenle Yeşiva okulunda okumayanlar askere gitmeli. Bu da doğru. İkisi de olur."