Tokyo
ABD Başkanı Joe Biden'ın ev sahipliğinde, "Quad" liderleri olarak bilinen Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Avustralya Başbakanı Scott Morrison ve Japonya Başbakanı Suga Yoşihide ile ilk yüz yüze toplantısını 24 Eylül'de Beyaz Saray'da gerçekleştirdi.
"Çin'i çevreleme" hedefi taşıdığı kaydedilen Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (QSD) ya da Quad ittifakının son zirvesini değerlendiren dış politika uzmanları, ittifakın, Asya bölgesinde "güvenlik parametrelerini" Çin'e karşı kullanma fırsatı sunduğunu belirtti.
Nakasone Barış Vakfı Başkanı ve Japonya’nın eski Washington Büyükelçisi Fujisaki İçiro, zirvenin, ABD, İngiltere ve Avustralya arasında imzalanan AUKUS özel güvenlik anlaşmasının akabinde gerçekleşmesine dikkati çekti.
Fujisaki, "Quad zirvesi, AUKUS anlaşması sonrası gerçekleşmesi nedeniyle hassas zamanlamaya sahip ancak verdiği mesajlar ana kapsam olarak siyasi ve ekonomik içerikli." diye konuştu.
Quad'ın "Çin'i çevreleme hedefi taşıdığı" yorumlarına değinen Fujisaki, "Quad yeni bir grubun gücünü temsil ediyor." dedi.
NATO iddiaları
Sasakawa Barış Vakfı (SPF) Uluslararası Barış ve Güvenlik Bölümü Kıdemli Uzmanı Watanabe Tsuneo da ittifakın son zirvesiyle, "bölgede açık hedefinin Çin olduğunun" kanıtlandığını belirtti.
Watanabe, ittifakın, "Çin'in çevrelenmesi" olarak nitelendirilmeyebileceğini belirterek, "Ancak bölgede olası askeri hareketlere karşı ortak gücün korunmasına yönelik bir çaba diyebiliriz. Çünkü Çin donanmasının bölgede kendine güveni oldukça yüksek." dedi.
"NATO'ya benzediği yönündeki" iddiaları değerlendiren Watanabe, "Bölgesel güvenlik çerçevesine uyum sağlamıyor ve bu iddialar karşılıksız. Ayrıca diğer üyelere nazaran Hindistan 'geleneksel bağlantısızlık' yaklaşımına sahip." diye konuştu.
Watanabe, Quad ile Asya'daki güç dengesinin sağlanmaya çalışıldığını kaydederek, "Bu ittifakla Hindistan, Çin'in bölgedeki 'kendine güvenen' faaliyetlerine denge oluşturmaya çabalıyor." ifadelerini kullandı.
"Çin'in asıl endişesi"
Hindistan'da Jawaharlal Nehru Üniversitesi Doğu Asya Çalışmaları Merkezinden Prof. Dr. Srikanth Kondapalli de, Quad üyelerinin yüz yüze görüşmelerini, "bu ülkelerin politikalarını kendileri için olduğu kadar bölge ve dünya için de önemli olduğu" şeklinde yorumladı.
Kondapalli, yapılan ortak açıklamada aşılar, gelişen teknolojiler, uzay, siber güvenlik, altyapı ve diğer alanlar gibi geniş kapsamlı küresel gelişmelere yer verildiğini anımsattı.
Afganistan meselesinin Quad’ın açıklamasında belirgin şekilde yer aldığına işaret eden Kondapalli, bununla birlikte ittifakın Afganistan'da Çin ile bir rekabete girmeyeceğini düşündüğünü kaydetti.
Kondapalli, Çin’in Taliban tarafından "ortak" kabul edildiğini ve Pekin'in de Taliban’a yakın durduğunu anımsatarak, "Çin'in asıl endişesi 'Doğu Türkistan Bağımsızlık Hareketi (ETIM)’ ve bu örgütün Afganistan’daki aktivistleriyle ilgili. Bu sebeple Quad ittifakının Afganistan'da Çin'e karşı harekete geçmek gibi bir gündemi yok." dedi.
Öte yandan Kondapalli, Çin’in Afganistan'da istikrarı ve terör gruplarının uluslararası terörizmle bağlantısını kesmesini teşvik etmesini Quad ittifakının olumlu olarak nitelendirecekleri değerlendirmesinde bulundu.